Thanh Chương – Nghệ An: Cát tặc ngang nhiên lộng hành hút máu tài nguyên

Thời gian gần đây, Tòa soạn Môi trường và Đô thị liên tục nhận được đơn cầu cứu của nhân dân thôn Gia Hội, xã Thanh Tiên, Thanh Chương (Nghệ An) về việc 02 bến bãi tập kết cát sỏi nằm ngay trong khu dân cư ngày đêm hút cát, vận chuyển gây ô nhiễm môi trường, gây tiếng ồn, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn gia thông đang từng ngày hành hạ người dân sinh sống cận kề, nhất là khi tham gia giao thông qua đoạn giao nhau với bến.

Theo đơn kêu cứu của người dân tình trạng khai thác cát trái phép của bến ông Nguyễn Xuân Ngà và bà Nguyễn Thị Thủy tại tuyến sông Lam đoạn đi qua xã Đại Đồng, Thanh Lĩnh, Thanh Tiên đã và đang khai thác cát trái phép hoạt động cả ngày lẫn đêm. Mặc dù, từ nhiều năm nay người dân nới đây đã gửi hàng trăm lá đơn cầu cứu từ TW đến địa phương nhưng đến nay vẫn không giải quyết, xử lý dứt điểm làm cho nhân dân sinh sống nơi đây vô cùng thất vọng.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Bình bức xúc nói: “Hàng chục năm nay, 02 bến bãi tập kết cát sỏi này đi vào hoạt động nhân dân chúng tôi vô cùng khổ cực, ban ngày thì xe chở cát chạy từ trong bến ra tha cát ra đường bụi bay mù mịt, ban đêm thì nốc, thuyền hút cát suốt đêm làm con em chúng tôi không học hành gì được, chúng tôi ngủ cũng không yên. Nhất là những người cao tuổi, chúng tôi đã gửi rất nhiều lá đơn đến tất cả các cơ quan chức năng nhưng không hiểu lý do gì? hay ông chủ của 02 bến này có quyền lực, thế lực nào mà gần như bao che hết, không hề giải quyết, khi cát tặc hoạt động dân kêu thì lại báo cho họ trước rồi quay lại trách dân báo không chính xác, nhờ các anh chị bên báo chí xem có cách gì giúp cho chúng tôi với chứ dân chúng tôi thấp bé nhỏ họng không kêu ai được nữa rồi”

Làm việc với ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch UBND xã Thanh Tiên, huyện Thanh Chương, ông Hưng thừa nhận trên địa bàn xã có 02 bến bãi tập kết cát, riêng bến của ông Nguyễn Xuân Ngà thì đã có giấy phép. Đối với bến bà Nguyễn Thị Thủy, mặc dù chưa cấp phép hoạt động của cấp có thẩm quyền, nhưng vẫn lén lút hoạt động, UBND xã đã lập biên bản xử lý vi phạm hành chính và tiến hành đào rãnh, cắm cọc bê tông lối ra vào để ngăn chặn. UBND huyện cũng đã chỉ đạo Điện lực Thanh Chương cắt điện 03 pha không cho hoạt động. Về lĩnh vực hoạt động thì 02 bến này đều không có mỏ mà chỉ được phép mua cát từ mỏ khác.

Theo như dân phản ảnh thì nhiều năm gần đây hai bên này đã mua nốc, thuyền về khai thác cát trái phép trên sông Lam là có thật. Tuy nhiên, sau khi phát hiện sự việc UBND xã, huyện đã kiểm tra, xử lý, lập biên bản về hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực khai thác khoáng sản trái phép và buộc ông Ngà, bà Thủy phải dừng ngay việc khai thác cát trái phép trên. Theo chúng tôi được biết, thời gan gần đây hai bến này vẫn đang lén lút khai thác cát trai phép trên sông Lam từ 20 giờ đêm cho đến 4-5 giờ sáng, chúng tôi đang giao cho lực lượng công an tuần tra nếu phát hiện sẻ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”.

Khai thác cát tràn lan, không kiểm soát được tàu cát hút cả ngày lẫn đêm, khi tàu hoạt động tạo nên các xoáy nước đục ngầu, từng tảng cát lớn đổ sập xuống. Dẫu biết thời gian và địa điểm khai thác trái phép nhưng cả xã và huyện vẫn cố tình làm ngơ, không vào xử lý quyết liệt nên người dân đặt ra nghi vấn liệu rằng có ai đó đang “bật đèn xanh” cho cát tặc lộng hành hút máu tài nguyên? Ngoài việc 02 bến tập kết cát sỏi chuyên khai thác cát sỏi trái phép nói trên thì ở thôn Trường, xã Thanh Lĩnh cũng có bên bãi tập kết, khai thác cát sỏi trái phép của ông Lê Văn Bảy, ngày đêm hoạt động rầm rộ từ nhiều năm nay mà không hề có bất kỳ một loại giấy tờ gì từ các cơ quan chức năng, nhưng không hiểu sao chính quyền xã Thanh Lĩnh vẫn lặng im để họ ngang nhiên hoạt động trái phép nhiều năm ngay giữa thanh thiên bạch nhật mà không hề bị ngăn cản, xử lý?.

Cát tặc lộng hành, đê Sông Lam kêu cứu

Hậu quả của vấn nạn rút ruột cát sỏi ở dòng sông Lam suốt ngày lẫn đêm đã và đang gây hậu quả sụt lún chân đê nghiêm trọng, nhất là các điểm bị cát tặc rút ruột. Theo đó, suốt từ nhiều năm nay UBND tỉnh, huyện liên tục ban hành những văn bản ban bố tình trạng khẩn cấp sự cố sạt lở ở hai dọc bờ đê sông Lam. Đáng lo ngại, sự cố sạt lở này có xu hướng phát triển, uy hiếp đến ổn định bờ sông cũng như an toàn của tuyến kè sông Lam, đe dọa đến cuộc sống của người dân trong khu vực…

Theo một số cán bộ chuyên môn thì cuộc chiến chống nạn cát tặc tại nhiều địa phương đang gặp nhiều khó khăn chính là sự phối hợp không đồng bộ giữa các xã, huyện nằm ở hai bên bờ sông và các địa điểm giáp ranh, đó là vấn đề bất cập cho lực lượng tuần tra như: Khi lực lượng chức năng xã này phát hiện đang khai thác thì cát tặc ngay lập tức cho tàu nốc chạy sang địa bàn xã kia, nên việc để bắt quả tang cát tặc đang thực hiện là hết sức khó khăn. Để xử lý cát tặc một cách triệt để cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị các lực lượng chức năng, Giám đốc công an tỉnh bởi đây mới là đơn vị có đủ phương tiện tàu thuyền hiện đại, đủ sức trấn áp những đối tượng khai thác cát sỏi trái phép.

Để dần chấm dứt tình trạng vấn nạn cát tặc đã và đang hoạt động rầm rộ trái phép cả ngày lẫn đêm từ nhiều năm nay trên địa bàn huyện Thanh Chương, các cơ quan chức năng cần phải kiên trì, kiên quyết trong xử lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản, gây ô nhiễm môi trường. Các địa phương phải có quy chế phối hợp quản lý khoáng sản ở khu vực giáp ranh giữa các xã, huyện, nhất là khoáng sản cát, sỏi ở lòng sông; tăng cường công tác thanh, kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân; cương quyết xử lý nghiêm người đứng đầu địa phương để xảy ra hoạt động khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn minh quản lý nhằm chống thất thu cho Nhà nước.