Đổi mới sáng tạo – chìa khoá cho khát vọng phát triển

Mức chi cho nghiên cứu và phát triển còn thấp

Theo bà Nguyễn Lệ Thủy, Tổng Biên tập Tạp chí Kinh tế và Dự báo (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), hiện có đến 80% doanh nghiệp trong nước cho biết chưa hợp tác với đơn vị/tổ chức khác để thực hiện các hoạt động đổi mới sáng tạo. Các doanh nghiệp chia sẻ mới đầu tư khoảng 1,6% doanh thu hằng năm cho hoạt động nghiên cứu và phát triển, thấp hơn nhiều quốc gia trong khu vực, như Lào (14,5%), Philippines (3,6%), Malaysia (2,6%).

Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2021-2030 đặt ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân khoảng 7%/năm; GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đến năm 2030 đạt khoảng 7.500 USD.

Trên bản đồ “đổi mới sáng tạo” năm 2021, Việt Nam đứng thứ 44/131 quốc gia và vùng lãnh thổ, sau khi Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) cập nhật số liệu GDP theo tính toán mới của Việt Nam.

Về đầu tư cho đổi mới sáng tạo, tỷ lệ chi của Nhà nước cho khoa học công nghệ chỉ khoảng 0,44% GDP, đứng sau Singapore (2,22%), Malaysia (1,44%) và Thái Lan (0,78%)…

Về phía doanh nghiệp, khảo sát của Bộ Khoa học và Công nghệ cũng chỉ ra phần lớn doanh nghiệp thực hiện đổi mới sáng tạo thông qua việc “đầu tư vào công nghệ mới được gắn liền với hàng hóa, máy móc, thiết bị” (39,4%) hoặc nâng cấp/chỉnh sửa công nghệ, thiết bị hiện tại (39,3%) mà ít có nghiên cứu và phát triển.

Trong khi đó, đại dịch COVID-19 khiến lần đầu tiên GDP quý 3/2021 giảm 6,17% so với cùng kỳ năm 2020. Đây là mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP hàng quý đến nay.

Trên thị trường, số doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động, rời khỏi thương trường cao kỷ lục khoảng 150.000 doanh nghiệp (kể từ đầu năm). Trước thực tế này, bà Nguyễn Lệ Thủy nhấn mạnh: “Chúng ta ngày càng nhận thấy rằng đổi mới sáng tạo chính là chìa khóa cho khát vọng phát triển dài hạn.”

Ảnh minh hoạ

Nhiều chính sách hỗ trợ về tài chính

Lý giải tình trạng trên, TS Chử Đức Hoàng, đại diện Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, nhiều doanh nghiệp nội địa chủ yếu là vừa và nhỏ, do đó gặp rất nhiều khó khăn để nâng cao năng lực, tổ chức hoạt động nghiên cứu và phát triển cũng như trích lập quỹ phát triển.

Để hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết vấn đề này, ông Hoàng cho biết với vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng, quỹ cam kết sẽ thực hiện các chính sách hỗ trợ và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo gồm các mục tiêu hỗ trợ vốn cho các hoạt động đổi mới công nghệ (như mở rộng hình thức hỗ trợ tài chính cho dự án đổi mới công nghệ, bảo lãnh vay vốn bằng công nghệ cho doanh nghiệp có thể vay vốn từ các ngân hàng thương mại.

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh “khát vốn,” bà Hoàng Thị Hồng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Quỹ Phát triển Doanh nghiệp Nhỏ và Vừa, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết với chức năng cho vay, tài trợ vốn, quỹ mong muốn hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, tham gia cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị.

“Các khoản vay với lãi suất ưu đãi, mức cho vay tối đa 80% tổng vốn đầu tư của từng dự án, phương án sản xuất, kinh doanh và thời gian lên tới 7 năm. Theo đó, các doanh nghiệp muốn vay vốn chỉ cần có dự án, phương án sản xuất, kinh doanh khả thi và đảm bảo nguồn vốn chủ sở hữu tham gia dự án tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư,” bà Hồng nhấn mạnh.

Bảo Lâm