Nhìn lại 10 hiện tượng thiên văn bí ẩn năm 2021

1. Ngôi sao “Pac Man” 

Nó là tàn dư siêu tân tinh tuyệt đẹp trông như Pac-Man (một nhân vật trong trò chơi điện tử) nuốt chửng các vì sao.

Theo Space.com, vật thể được gọi là N 63A, là tàn tích của một siêu tân tinh – vụ nổ do một ngôi sao gây ra dưới sức nặng của chính nó vào cuối vòng đời. N 63A nằm trong Đám mây Large Magellanic (LMG) – một thiên hà cách Dải Ngân hà 163.000 năm ánh sáng và là một trong số ít các thiên hà nhìn thấy bằng mắt thường từ Trái đất.

LMG chứa một số vùng hình thành sao hay còn gọi là tinh vân – nơi các đám mây khí lớn ngưng tụ và sụp đổ thành các ngôi sao nhỏ. Tàn dư siêu tân tinh nằm ở một trong những vườn ươm sao này và được rất nhiều ngôi sao bao quanh. Những ngôi sao đó giống như những viên năng lượng bị Pac-Man nuốt chửng trong trò chơi điện tử nổi tiếng.

Theo các nhà nghiên cứu của NASA, những thiên thạch này là những ngôi sao trẻ, được tạo ra từ cùng một đám mây khí mang ngôi sao tiền thân xấu số Pac-Man từ rất lâu trước đây… Có vẻ như ngôi sao đó đã chết.

2. Cụm thiên hà hình con sứa ma quái

Các cụm thiên hà là những cấu trúc lớn nhất từng được biết đến trong vũ trụ liên kết với nhau bởi lực hấp dẫn. Chúng có thể chứa hàng nghìn thiên hà, những đám mây khí nóng khổng lồ. 

Trong cụm thiên hà Abell 2877, nằm trên bầu trời phía Nam cách Trái đất khoảng 300 triệu năm ánh sáng, các nhà thiên văn học đã phát hiện ra một cấu trúc giống như một loài sứa khổng lồ ma quái. Chúng chỉ có thể nhìn thấy trong một dải ánh sáng vô tuyến hẹp, khối thạch vũ trụ rộng hơn 1 triệu năm ánh sáng.

Cấu trúc khổng lồ này phát sáng rực rỡ ở một số tần số vô tuyến nhất định nhưng lại mờ đi nhanh chóng ở tất cả các tần số khác. Nó giống như một con ma, một con sứa hay một con phượng hoàng.

3. Hành tinh cực hiếm GW Ori hình mắt bò

GW Orionis có ba ngôi sao tập trung trong ba vòng bụi dao động. Các nhà thiên văn học nghĩ rằng, có thể có một hành tinh ba mặt trời hiếm gặp trong hỗn hợp này.

Hệ sao, được gọi là GW Orionis (hay GW Ori) và nằm cách Trái đất khoảng 1.300 năm ánh sáng, có ba vòng màu cam đầy bụi lồng vào nhau. Hệ sao GW Ori thực sự trông giống như một con mắt bò khổng lồ trên bầu trời. Tại trung tâm của hồng tâm đó là ba ngôi sao – hai ngôi sao bị khóa trong quỹ đạo nhị phân chặt chẽ với nhau, và ngôi sao thứ ba xoáy rộng xung quanh hai ngôi sao kia. Đây là loại hành tinh hiếm nhất trong vũ trụ, một thế giới đơn lẻ quay quanh ba ngôi sao cùng một lúc.

4. Tia năng lượng hố đen hình xoắn ốc

Một hình ảnh gần đây về thiên hà hình elip Messier 87 cho thấy một tia phản lực mạnh với cấu trúc xoắn ốc giống như nút chai. Tia này kéo dài 8.000 năm ánh sáng từ hố đen nằm ở trung tâm của thiên hà. Đây là từ trường dài nhất từng được phát hiện trong một tia thiên hà.

5. Một “rào cản” vô hình che chắn trung tâm Ngân hà

Trung tâm của Dải Ngân hà có chức năng giống như một máy gia tốc hạt khổng lồ, bắn các chùm vật chất tích điện được gọi là tia vũ trụ ra ngoài vũ trụ với tốc độ gần bằng ánh sáng.

Trong một nghiên cứu ngày 9/11 trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một điều khó hiểu: Ngay cả khi các tia vũ trụ phun ra khỏi trung tâm thiên hà, một “hàng rào” bí ẩn đã được giữ cho một phần lớn các tia vũ trụ tới không đi vào trung tâm.

6. “Xưởng đóng tàu” đồ sộ của các thiên hà cổ đại

Trong một nghiên cứu ngày 26/10 trên tạp chí Astronomy & Astrophysics, các nhà khoa học đã chia sẻ việc phát hiện ra một “xưởng đóng tàu” khổng lồ, nơi xây dựng các thiên hà, tương tự như dải Ngân hà của chúng ta đã lớn lên, đặt nó vào một phần của vũ trụ mới chỉ có 3 tỷ năm tuổi.

Các cụm sao như thế này hình thành trong các vùng không gian nơi các sợi khí dài, đan chéo nhau, cung cấp một nhóm hydro cho lực hấp dẫn để kết tụ lại thành các ngôi sao và thiên hà.

7. Một “hốc” rộng 500 năm ánh sáng trong Dải Ngân hà

Các đám mây phân tử nối chòm sao Taurus (Kim Ngưu) và Perseus trong Dải Ngân hà bị chia cắt bởi một “khoang” khổng lồ có thể được tạo ra bởi một siêu tân tinh cổ đại, nghiên cứu mới cho thấy. Nó cũng là một ảo ảnh quang học khổng lồ.

Các bản đồ 3D mới của khu vực với sự hỗ trợ của đài quan sát không gian Gaia của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu cho thấy những đám mây hình tròn này thực sự cách nhau khoảng 500 năm ánh sáng, được ngăn cách bởi một quả cầu khổng lồ, trống rỗng, hoàn toàn không có khí, bụi và các vì sao.

8. “Đường hầm” từ tính xoắn bao quanh hệ mặt trời

Trái đất, cùng với phần còn lại của hệ mặt trời và một số ngôi sao gần đó, có thể bị “mắc kẹt” bên trong một “đường hầm” từ trường khổng lồ – và các nhà thiên văn học không biết tại sao.

Các nhà thiên văn học đã đề xuất trong một bài báo rằng, một ống gồm các tua từ hóa khổng lồ, dài 1.000 năm ánh sáng và không thể nhìn thấy bằng mắt thường, có thể bao quanh hệ mặt trời. North Polar Spur và Fan Region là hai cấu trúc có thể liên kết với nhau, mặc dù chúng nằm ở các phía khác nhau của bầu trời. Chất keo liên kết các cấu trúc này là những sợi dây dài, xoắn của các hạt tích điện và từ trường, giống như một “đường hầm uốn lượn” bao bọc xung quanh mọi thứ ở giữa, bao gồm cả hệ mặt trời.

9. Một ngôi sao dài như sợi mỳ spaghetti

Khi một ngôi sao bay quá gần hố đen, lực hấp dẫn cực lớn của hố đen sẽ kéo ngôi sao thành hình sợi mì dài spaghetti.

Vào tháng 5, các nhà nghiên cứu đã chứng kiến ​​quá trình phức tạp này lần đầu tiên xảy ra trực tiếp, khi một hố đen nằm cách Trái đất 750 triệu năm ánh sáng và nặng gấp 30 triệu lần khối lượng của mặt trời tác động đến một ngôi sao đi qua nó. Cuộc gặp gỡ thảm khốc tạo ra một tia sáng quang học, tia X và sóng vô tuyến mà các kính viễn vọng trên Trái đất có thể phát hiện rõ.

10. “Túp lều bí ẩn” ở phía xa của mặt trăng

Ngày 29/10, tàu thăm dò Yutu 2 của Trung Quốc đã phát hiện ra vật thể hình khối bất thường. Vật thể này nhìn giống như một ‘túp lều bí ẩn” nhô ra ngay phía trên một đường chân trời đồng nhất của bề mặt Mặt Trăng.

Tham khảo Theo Live Science

Tú Anh (T/H)