Quảng Ninh: Dự án cầu Cửa Lục I – Tên gọi được dư luận quan tâm

(Xây dựng) – Tỉnh Quảng Ninh vừa chính thức có kế hoạch khánh thành 3 dự án trọng điểm gồm: Cầu Cửa Lục I, Đường bao biển nối thành phố Hạ long với thành phố Cẩm Phả và trường Trung học phổ thông Hòn Gai. Trong đó, tên gọi cầu Cửa Lục I thu hút nhiều sự quan tâm của dư luận.

Cầu Cửa Lục I bắc qua một eo biển của vịnh Cửa Lục.

Cụ thể, ngày 15/12/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh ra Kế hoạch số 247/KH-UBND tổ chức Lễ khánh thành 3 dự án trọng điểm nói trên, thống nhất khánh thành trong 1 ngày đầu năm mới 1/1/2022. Theo đó, UBND tỉnh Quảng Ninh cũng đã danh định tên gọi 3 công trình này, theo tên dự án đầu tư xây dựng công trình là: Cầu Cửa Lục I, Đường bao biển nối thành phố Hạ Long với thành phố Cẩm Phả và trường Trung học phổ thông Hòn Gai.

Lễ khánh thành 3 dự án trên tinh thần: Trang trọng, ý nghĩa, hiệu quả, thiết thực, phù hợp với quy định phòng, chống dịch Covid-19; thực hiện xã hội hóa, đảm bảo tiết kiệm, tránh phô trương; tranh thủ sự hỗ trợ của các cơ quan thông tấn, báo chí, truyền thông trong công tác quảng bá.

Việc định danh Lễ khánh thành 3 công trình xây dựng lớn này được dư luận và các tầng lớp nhân dân địa phương quan tâm, đặc biệt là cầu Cửa Lục I. Cầu Cửa Lục I, cầu và đường dẫn có tổng chiều dài toàn tuyến 4.265m; cầu chính dài 290m, rộng 33,1m, với 6 làn xe cơ giới, được thiết kế dạng vòm ống thép nhồi bê tông, tĩnh không thông thuyền 40×7 m; phần cầu dẫn dài 565m, đường dẫn dài 3.380m cùng 6 làn xe, vận tốc thiết kế 60km/h. Tổng kinh phí đầu tư 2.109 tỷ đồng

Cầu Cửa Lục I bắc qua một eo biển của vịnh Cửa Lục, cùng trên địa bàn thành phố Hạ Long. Điểm đầu giao với tuyến đường nối Khu công nghiệp Cái Lân với đường cao tốc Hạ Long – Vân Đồn tại phường Giếng Đáy (bên này mố cầu); điểm cuối đấu nối với Quốc lộ 279 tại Km24+750, thôn An Biên, xã Lê Lợi (bên kia mố cầu). Tích xưa, bên này mố cầu thuộc thôn An Tiêm, tổng Vạn Yên; bên kia mố cầu là thôn Đống Chợ, tổng Trí Xuyên cùng thuộc huyện Hoành Bồ.

Thành phố Hạ Long đã có dự kiến đặt tên cây cầu này là cầu Tình Yêu và đã phát hành phiếu thăm dò, trưng cầu ý kiến nhân dân. Tuy nhiên, vẫn còn các phương án tên gọi khác và cũng còn nhiều trăn trở, vì đây là cây cầu trong hệ thống đường bộ Việt Nam và là công trình trọng điểm của tỉnh, không phải cầu trong công viên, cần phải cân nhắc kỹ khi đặt tên cho phù hợp.

Xét về địa lý và tên dự án đầu tư, đương nhiên đặt tên cầu là cầu Cửa Lục I. Xét về lịch sử văn hóa có thể đặt tên theo địa danh bên này mố cầu hoặc bên kia mố cầu, gồm cặp phường xã: Giếng Đáy – Lê Lợi. Lê Lợi trầm tích, bởi một mố cầu xây dựng trên gò đất xóm Mũ, thôn Đống Chợ, tục truyền khi còn chinh chiến với quân Minh trong một trận lui binh, Lê Lợi ẩn thân trên gò đất này. Một gò đồi bờ Bắc Cửa Lục từng che chở ông một phen thoát tay giặc, thế đất phong thủy, hiểm yếu từng là nơi nhà Trần đồn trú, rồi phục binh làm nên trận hải chiến Lục Thủy kinh điển năm 1288. Lê Lợi bèn cắm lưỡi kiếm xuống đất truyền rằng “Ta sống làm vua, chết sẽ làm thần bảo vệ dân làng nơi đây”.

Lê Lợi, vị vua đầu tiên sáng lập ra nhà Hậu Lê, khi nhà vua qua đời thì khoảng thế kỷ XV, thời nhà Mạc (hiện còn 14 cổ vật niên đại thời nhà Mạc lưu tại đền) nhân dân nòng cốt là quan tri huyện Hoành Bồ cho xây đền thờ Lê Lợi tại xóm Mũ, thôn Đống Chợ. Đền chính thần thờ Lê Lợi, có phối thờ Lê Lai và Nguyễn Trãi. Đây là ngôi đền duy nhất ở Quảng Ninh thờ Lê Lợi và còn lưu giữ được thần tích – thần sắc rất rõ ràng với 5 sắc phong của các triều đại phong kiến. Năm 1821, Triều Nguyễn sắc truy phong “gia tặng Thượng đẳng thần” và chiếu chỉ cho tổng Trí Xuyên, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Yên (trước nữa là lộ An Bang) hương hỏa phụng thờ, chính lễ rước thần hương ước vào rằm tháng 11 thường niên.

Ông Trần Quyền – nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết: Khi sinh thời, cố Tổng Bí thư Lê Duẩn hai lần đến thăm Quảng Ninh. Một nguyên lãnh đạo tỉnh cho biết, khi ấy Tổng Bí thư Lê Duẩn với tư cách cá nhân hậu duệ họ Lê có đến dâng hương ngôi đền Vua Lê Thái Tổ ở đây, nhưng không công khai; cho trùng tu xây dựng ngôi đền này (thông tin còn lưu tại đền). Xã Lê Lợi ngày nay trên cơ sở hợp nhất 3 xã là: Trí Xuyên, Từ Xá, Yên Mỹ… tên xã có tích từ ngôi đền duy nhất thờ vua Lê Lợi ở Quảng Ninh. Năm 2003, đền thờ Lê Lợi ở đây được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp bằng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

Xét về hiện tại, trong phát triển kinh tế du lịch, tên công trình xây dựng có thể phá cách, cách điệu văn nghệ tạo ấn tượng cho lớp trẻ, cây cầu là một sản phẩm du lịch ở thành phố du lịch Hạ Long. Và một sự ngẫu nhiên chưa rõ thực hư, nhưng hiển hiện, mố cầu bờ bên này thuộc phường Giếng Đáy, có hai cây đa cổ thụ, tán lá xum xuê nom như núi đôi. Hai cây đa này có niên đại cùng thời với đôi cây đa ở phường Hà Khách, cùng bên mép nước vịnh Cửa Lục, nay vẫn còn và dân địa phương vẫn gọi là “khu đôi cây”, “ đền đôi cây”.

Hai cây đa cổ thụ ở mố cầu bờ phường Giếng Đáy, khi dự án cầu Cửa Lục I khởi công xây dựng, nhà đầu tư đã di chuyển một cây vào trồng ở khuôn viên chùa Vân Phong ở phường Hoành Bồ, còn một cây dưới tán lá cũng có ngôi miếu thờ, tuần rằm hương bay khói tỏa. Quả nhiên có sự thực núi đôi là núi Bài Thơ và núi Mằn Sơn, (các nhà khoa học đã khẳng định, chúng song sinh vào thời kỳ địa chất thứ II); cùng với Đôi Cây cùng bên mép nước vịnh Cửa Lục, thì đặt tên dự án cầu Cửa Lục I là cầu Tình Yêu cũng là một ý tưởng thi vị.

Theo một cán bộ chủ chốt của tỉnh Quảng Ninh, kế hoạch khánh thành cầu Cửa Lục I, Đường bao biển nối thành phố Hạ Long với thành phố Cẩm Phả và trường Trung học phổ thông Hòn Gai là lấy tên dự án công trình xây dựng; Còn chính thức định danh cho các công trình này, phải thông qua nghị quyết của HĐND tỉnh, giống như khi đặt tên cầu Bãi Cháy.