Thúc đẩy chuyển đổi số vào các hợp tác xã nông nghiệp
Hợp tác xã (HTX) có vai trò rất quan trọng trong quá trình thúc đẩy sự phát triển của ngành nông nghiệp. Với đặc thù sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ như hiện nay, các HTX chính là “cánh tay nối dài” giữa các hộ nông dân với các doanh nghiệp, đồng thời giúp cung cấp các vật tư đầu vào, hướng dẫn người dân sản xuất theo quy trình, đảm bảo đầu ra cho các nông sản.
Chính vì vậy, việc tháo gỡ các khó khăn nội tại hiện có của HTX là điều cần thiết để đưa sản xuất của ngành nông nghiệp ngày càng có hiệu quả, gia tăng và ổn định thu nhập cho người nông dân. Đặc biệt, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cũng như tác động của dịch COVID-19 đang đòi hỏi các HTX cần có nhiều thay đổi để thích ứng, phù hợp với tình hình, bắt nhịp với thời cuộc.
Nhiều hợp tác xã đã liên kết, ứng dụng công nghệ, tích cực chuyển đổi số và gặt hái được nhiều thành công
Qua đánh giá của Bộ NN&PTNT cho thấy, hoạt động của HTX vẫn còn rất nhiều khó khăn tồn tại. Thực tế còn nhiều HTX có quy mô sản xuất, kinh doanh nhỏ, số lượng thành viên ít. Quá trình mở rộng số lượng thành viên, quy mô kinh doanh, tích lũy vốn, tài sản diễn ra chậm. Tổng số vốn, tài sản của HTX nông nghiệp khoảng 15.200 tỷ đồng, trung bình một HTX nông nghiệp chỉ có tổng số vốn, tài sản 871 triệu đồng. Nếu so với số vốn hoạt động của HTX nông nghiệp năm 2013 khoảng 702 triệu đồng/HTX thì thấy quá trình tích lũy vốn của HTX nông nghiệp diễn ra còn chậm.
Có thể thấy, mặc dù trong những năm qua, tỷ lệ HTX tham gia vào chuỗi giá trị tăng đều hàng năm, nhưng còn ở mức thấp. Nhiều HTX có liên kết chuỗi giá trị nhưng tỷ lệ sản phẩm tham gia liên kết rất thấp, tỷ lệ HTX có hoạt động sau thu hoạch như sơ chế, chế biến và thương mại sản phẩm còn thấp. Chưa đến 10% HTX nông nghiệp có ứng dụng công nghệ cao. Trong khi đó, tham gia chuỗi giá trị và ứng dụng khoa học công nghệ là những hoạt động quan trọng để HTX thu hút thành viên, tạo giá trị giá tăng cho thành viên và hợp tác xã và đảm bảo sự phát triển bền vững của HTX nông nghiệp.
Trong bối cảnh mới của kinh tế, xã hội cũng như thị trường trong nước và thế giới, các hợp tác xã cần phải chủ động thích ứng bằng nhiều giải pháp.
Thứ nhất là đầu tư cho nguồn nhân lực.
Thứ hai là nâng cao tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, tích hợp đa giá trị, thực hiện kinh tế nông nghiệp tuần hoàn.
Thứ ba là đổi mới tư duy trong kinh doanh và liên kết, cần tiếp tục mở rộng quy mô của các hợp tác xã thông qua nhiều giải pháp khác nhau, từ tăng thành viên đến việc kết hợp với các hợp tác xã khác trong cùng lĩnh vực để mở rộng kinh doanh và hợp tác trong các hệ sinh thái.
Thứ tư, trong quá trình chuyển đổi, phát triển, các hợp tác xã cũng cần thay đổi tư duy trong liên kết với các doanh nghiệp đầu ra, cần phải tăng tính cam kết, chia sẻ giữa hợp tác xã và các doanh nghiệp đầu vào, đầu ra. Đặc biệt, rất cần những hợp tác cụ thể, không chỉ là câu chuyện bán hàng mà còn là sự hỗ trợ, tương tác của hai bên trong việc xử lý vốn, xử lý công nghệ…
Cần xác định là hợp tác xã có nguyên liệu, không có hợp tác xã thì doanh nghiệp không hoạt động được. Hợp tác xã có thể yêu cầu doanh nghiệp đầu tư về công nghệ, có thể được chia sẻ vốn, máy móc.
Ngoài ra, với việc ngày càng có nhiều HTX áp dụng sản xuất nông nghiệp thông minh, đẩy mạnh chuyển đổi số, hy vọng, trong tương lai không xa, HTX nông nghiệp sẽ ngày càng có nhiều chuyển biến mới, phát huy vai trò kết nối sản xuất, nâng cao giá trị nông sản, tăng thu nhập cho người nông dân, đóng góp tích cực cho sự phát triển của ngành nông nghiệp.
Triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, trong đó xây dựng triển khai một số nền tảng ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất kinh doanh cho khu vực kinh tế tập thể, HTX. Lồng ghép các nội dung đào tạo nâng cao trình độ công nghệ thông tin và kỹ năng chuyển đổi số cho cán bộ quản lý HTX, trong đó cập nhật, phổ biến những xu thế ứng dụng công nghệ số mới trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Song song với đó, chỉ đạo Liên minh HTX các tỉnh, thành phố phối hợp, huy động nguồn lực của địa phương để hỗ trợ các HTX chuyển đổi số; tổ chức các hoạt động tham quan, học tập mô hình chuyển đổi số hiệu quả trong khu vực kinh tế tập thể, HTX…
Hoài Thương (t/h)