Chính phủ kiến nghị đầu tư công toàn bộ 12 dự án cao tốc Bắc-Nam

Ngày 15/11, Chính phủ đã có Tờ trình số 519/TTr-CP gửi Quốc Hội báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 -2025.

Theo tờ trình, địa điểm xây dựng sẽ từ Hà Tĩnh (Bãi Vọt) đến Quảng Trị (Cam Lộ), từ Quảng Ngãi đến Nha Trang (Khánh Hòa), từ Cần Thơ đến Cà Mau gồm các đoạn: Bãi Vọt – Hàm Nghi, Hàm Nghi – Vũng Áng, Vũng Áng – Bùng, Bùng – Vạn Ninh, Vạn Ninh – Cam Lộ, Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, Hoài Nhơn – Quy Nhơn, Quy Nhơn – Chí Thạnh, Chí Thạnh – Vân Phong, Vân Phong – Nha Trang, Cần Thơ – Hậu Giang, Hậu Giang – Cà Mau.

Giai đoạn 2021 – 2025 đầu tư khoảng 729 km, chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập và triển khai theo hình thức đầu tư công. Sơ bộ tổng mức đầu tư theo quy mô phân kỳ (4 làn xe) khoảng 146.990 tỉ đồng. Bao gồm: Chi phí xây dựng và thiết bị: 95.837 tỉ đồng; chi phí giải phóng mặt bằng, tái định cư: 19.097 tỉ đồng; chi phí quản lý dự án, tư vấn, chi phí khác: 12.015 tỉ đồng; chi phí dự phòng: 20.041 tỉ đồng.

Trên cơ sở tiến độ triển khai, sơ bộ nhu cầu vốn và giải ngân trong giai đoạn 2021 – 2025 cần bố trí khoảng 139.640 tỉ đồng (khoảng 95% tổng mức đầu tư), phần còn lại khoảng 7.350 tỉ đồng (khoảng 5% tổng mức đầu tư, chi phí giữ lại bảo hành công trình) chuyển tiếp bố trí giai đoạn 2026 – 2030.

Theo Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 – 2025 đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 ngày 28/7/2021, dự kiến bố trí cho Dự án khoảng 47.169 tỉ đồng, trong giai đoạn 2021 – 2025 cần bổ sung khoảng 92.471 tỉ đồng, Chính phủ kiến nghị cân đối từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế và xã hội

Dự kiến tiến độ triển khai các dự án như sau: chuẩn bị dự án năm 2021 – 2022; giải phóng mặt bằng, tái định cư năm 2022 – 2023; khởi công giữa năm 2023, cơ bản hoàn thành năm 2025.

Theo lí giải của Chính phủ, từ thực tiễn triển khai các dự án trong thời gian qua, đặc biệt là quá trình triển khai các dự án thành phần trên tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 cho thấy còn gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc. Trong tổng số 11 dự án thành phần có 8 dự án triển khai theo phương thức PPP và 3 dự án đầu tư công. Quá trình triển khai đã phát sinh một số yếu tố ảnh hưởng đến tính khả thi và tiến độ hoàn thành Dự án, trong đó chủ yếu là khó khăn về huy động vốn tín dụng.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đã và đang diễn biễn rất phức tạp, tác động nặng nề đến mọi mặt đời sống, kinh tế-xã hội, để tạo đà để phục hồi và cơ cấu lại nền kinh tế đất nước giai đoạn 2021-2025, Chính phủ đã xác định việc đẩy nhanh tiến độ dự án đầu tư quan trọng quốc gia, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là một nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết, trong ngắn hạn là kích thích tổng cầu, tạo việc làm, tiêu thụ hàng hóa, trong dài hạn là phát triển hạ tầng chiến lược nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, trong đó ưu tiên cao nhất cho hệ thống đường bộ cao tốc.

Đồng thời, tại Kết luận số 18-KL/TW Bộ Chính trị đã kết luận đây là dự án đặc biệt quan trọng của đất nước, cần phải tập trung nguồn lực đầu tư để sớm hoàn thành dự án.

Trên cơ sở sự cần thiết, tính cấp bách, hiệu quả của dự án, để bảo đảm triển khai thành công và sớm hoàn thành dự án, Chính phủ kiến nghị triển khai đầu tư công toàn bộ 12 dự án thành phần, sau khi hoàn thành sẽ tổ chức thu phí hoặc nhượng quyền thu phí để thu hồi vốn Nhà nước, đây cũng là một hình thức huy động nguồn lực xã hội để tiếp tục đầu tư cho kết cấu hạ tầng nói chung và hạ tầng giao thông nói riêng.

Hệ thống đường cao tốc đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, vận tải hàng hóa và hành khách, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh, rút ngắn khoảng cách và thời gian đi lại giữa các vùng, miền, tạo liên kết giữa các trung tâm kinh tế-chính trị, các địa phương, cảng biển quốc tế, cảng hàng không quốc tế…

“Việc đầu tư hoàn thành toàn bộ tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam sẽ đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng cao trên hành lang kinh tế Bắc-Nam, giải quyết những hạn chế mà các tuyến quốc lộ song hành, đặc biệt Quốc lộ 1 không thể khắc phục,” tờ trình Chính phủ nêu rõ.

Hiện nay, tại Việt Nam, các tỉnh có đường bộ cao tốc kết nối đều có mức tăng trưởng kinh tế cao hơn bình quân cả nước, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân, tạo diện mạo mới cho các địa phương.

Theo tính toán sơ bộ, nếu thu phí toàn bộ 12 dự án thành phần trong 5 năm đầu có thể thu hồi khoảng 18.300 tỉ đồng vốn nhà nước, trong 10 năm khoảng 37.881 tỉ đồng; nếu thu phí 8 dự án thành phần (không thu phí 3 dự án đi trùng và nâng cấp một số đoạn đường Hồ Chí Minh hiện hữu), trong 5 năm đầu có thể thu hồi khoảng 14.800 tỉ đồng vốn nhà nước, trong 10 năm khoảng 30.000 tỉ đồng.

Tờ trình của Chính phủ cho biết để đảm bảo được tiến độ xây dựng cũng như thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, căn cứ quy định của Pháp luật Chính phủ cũng báo cáo trình Quốc hội giao cho các địa phương tổ chức thực hiện các dự án thành phần với mục tiêu phát huy tính chủ động, tự lực, tự cường của địa phương. Việc phân cấp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong việc quy hoạch và phát triển không gian đô thị, các khu kinh tế, khu công nghiệp hai bên đường cao tốc, phát huy tối đa hiệu quả đầu tư.

An Nhiên (T/h)