Bác sĩ cảnh báo không nên ăn quá nhiều củ dền để có lợi hơn cho sức khỏe

Bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Tấn Vũ, Đơn vị Điều trị Ban ngày – Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 3 cho biết củ dền là thực phẩm giàu dinh dưỡng, chứa nhiều folate. Ngoài folate, củ dền còn có sắt, kali, vitamin C, vitamin A, magiê, mangan, kali, bioflavonoid, beta-carotene và chất xơ.

Củ dền được xếp vào trong nhóm rau củ có hàm lượng nitrate tương đối cao so với các loại rau củ khác. Ngộ độc có liên quan đến các loại rau củ nói chung kể cả củ dền chính là ngộ độc chất nitrate (thường gặp ở trẻ em).

Theo bác sĩ Vũ, nhìn chung việc sử dụng củ dền làm thực phẩm là an toàn và không có tác dụng phụ lớn. Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều củ dền có thể gây ra một số phản ứng phụ.

Oxalate cản trở quá trình hấp thụ các chất dinh dưỡng, tăng khả năng bị sỏi thận. Củ dền có chứa hàm lượng oxalate cao – một chất góp phần hình thành sỏi thận. Ngoài ra, oxalate cũng có đặc tính như một chất kháng dinh dưỡng, gây cản trở quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng.

Củ dền chứa Fodmaps dưới dạng fructans. Đây là những chất bột đường chuỗi ngắn đóng vai trò là thức ăn của các loại vi khuẩn đường ruột. Fodmaps có thể gây ra một số triệu chứng tiêu hóa khó chịu ở những người nhạy cảm, như những người bị hội chứng ruột kích thích.

Củ dền rất tốt cho sức khỏe nhưng cần lưu ý khi sử dụng. Ảnh minh họa

Còn theo thông tin từ Bệnh viện Vinmec, cũng như bất kỳ nguồn thực phẩm nào, bên cạnh những tác dụng tốt của củ dền thì không thể bỏ qua những mặt trái khi lạm dụng, sử dụng củ dền không đúng cách.

Củ dền có chứa hàm lượng cao oxalate – một trong những nguyên nhân góp phần hình thành sỏi thận. Đôi lúc sẽ nhận được lời khuyên từ bác sĩ tránh ăn các thức ăn có nhiều chất oxalat như củ dền nếu cơ thể dễ bị sỏi mật. Oxalate trong củ dền cũng có đặc tính như một chất kháng dinh dưỡng, gây khó khăn cho quá trình hấp thụ một số chất dinh dưỡng nếu sử dụng lượng lớn củ dền mỗi ngày. 

Theo thống kê khoảng 10-14% người có dấu hiệu nước tiểu có màu hồng hoặc màu đỏ khi ăn nhiều củ dền. Tuy không phải là tác hại về mặt bệnh lý những nước tiểu pha màu này có thể đáng báo động vì chúng trông giống như nước tiểu có đầy máu và có thể kèm theo nhiễm trùng đường tiểu. Bởi vì tình trạng này xảy ra quá phổ biến nên trong giới y khoa đã dành riêng một thuật ngữ gọi là beeturia (nước tiểu có màu hồng khi ăn nhiều củ dền đỏ). Tình trạng Beeturia có thể xuất hiện và biến mất phụ thuộc vào hàm lượng sắc tố được tiêu hóa thông qua các món ăn từ củ dền. Beeturia đôi khi cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đi tiện sẽ có màu đen. 

Người bị bệnh thừa sắt (hemochromatosis) hoặc bệnh wilson không được khuyến khích tiêu thụ củ dền quá mức do khả năng tích tụ sắt và đồng. Bệnh thừa sắt là một dạng bệnh quá tải sắt, trong khi bệnh Wilson là một rối loạn làm cho cơ thể người không thải được lượng đồng quá mức.

Betaine trong củ dền thường có các phản ứng phụ nhẹ như buồn nôn, khó tiêu và tiêu chảy. Đối những người bị bệnh thận, béo phì nên tránh betaine vì nó có thể làm tăng mức cholesterol toàn phần khi dùng cùng với axit folic và vitamin B6. Dù thế nào, việc sử dụng củ dền và cân bằng dinh dưỡng trong bữa ăn hằng ngày rất quan trọng.

Vân Thảo (T/h)