Phát triển đô thị theo hướng xanh, thông minh, bền vững

Tỷ lệ đô thị hóa của tỉnh đạt trên 40%

Xác định phát triển hạ tầng là một trong bốn khâu đột phá trong giai đoạn 2020 – 2025 theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, Tỉnh ủy Lâm Đồng đã ban hành Chương trình hành động số 01-CTr/TU ngày 05/01/2021 và số 10-CTr/TU ngày 24/5/2021, đề ra nhiệm vụ phải đẩy mạnh, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch; xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội đồng bộ, hiện đại, ưu tiên phát triển hạ tầng đô thị, giao thông, thủy lợi, năng lượng, du lịch, công nghệ thông tin – truyền thông, hạ tầng mạng viễn thông tạo nền tảng phát triển kinh tế số.

Trên cơ sở đó, thời gian qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, hệ thống đô thị trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư ngày càng hoàn thiện, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội các địa phương.

Đến nay, toàn tỉnh có 15 đơn vị hành chính được công nhận cấp đô thị, bao gồm 1 đô thị loại I, 1 đô thị loại III, 1 đô thị loại IV và 12 đô thị loại V. Tỷ lệ đô thị hóa của tỉnh đạt 40,2%, cao hơn tỷ lệ đô thị hóa trung bình cả nước 39,5%.

Hạ tầng kỹ thuật đô thị và hạ tầng xã hội được quan tâm đầu tư, tăng quy mô và cải thiện chất lượng phục vụ. Nhiều tuyến đường đô thị, đường vành đai tại các đô thị được xây dựng, nâng cấp đã góp phần làm tăng khả năng kết nối giữa các địa phương trong tỉnh và khu vực.

Các vấn đề hạ tầng khác như cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải, chiếu sáng đô thị… đều có những chuyển biến tích cực về số lượng và chất lượng. Hạ tầng xã hội bao gồm giáo dục và đào tạo, y tế, khoa học, công nghệ, văn hóa, thể thao du lịch, thương mại và dịch vụ… tại các đô thị được quan tâm đầu tư.

Nhiều địa phương đã triển khai các chương trình trồng mới, trồng bổ sung, bảo tồn cây xanh nhằm hướng đến xây dựng đô thị tăng trưởng xanh.

Chất lượng sống tại đô thị đã từng bước được nâng cao. Điều này được minh chứng diện tích nhà ở bình quân tại đô thị đạt 24,5 m2/người (tại nông thôn là 22,5 m2/người). Tỷ lệ thất nghiệp và hộ nghèo ngày càng giảm. Sự phát triển của một số đô thị đã tạo động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội ở khu vực nông thôn.

Những kết quả trên có sự đóng góp một phần rất quan trọng của hệ thống các quy định pháp luật, hành lang pháp lý về quản lý phát triển đô thị được nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện, đã giải phóng, đa dạng hóa nguồn lực nhất là nguồn lực của xã hội, thu hút đầu tư phát triển đô thị, định hướng các mô hình phát triển, phát huy tính chủ động của các cấp chính quyền ở đô thị.

Có thể khẳng định, hệ thống đô thị tỉnh Lâm Đồng đang phát triển theo yêu cầu đề ra và cơ bản hình thành các vùng đô thị liên kết phát triển góp phần đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn, thách thức cần sớm điều chỉnh, bổ sung.

Công tác quy hoạch vẫn còn chậm

Theo đánh giá của ngành xây dựng, tiến độ triển khai lập các đồ án quy hoạch vẫn còn chậm so với yêu cầu. Đồng thời, một số đồ án quy hoạch chậm ban hành quy định về quản lý quy hoạch, dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý quy hoạch, quản lý trật tự xây dựng và cấp giấy phép xây dựng.

Hiện nay, việc đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trên địa bàn tỉnh còn phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn của nhà nước, nhiều công trình trọng điểm của tỉnh chậm triển khai do thiếu vốn. Trong khi nguồn vốn huy động từ khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn rất hạn chế; vị trí địa lý không thuận lợi, cách xa các trung tâm kinh tế lớn trong nước; cơ sở hạ tầng nhất là hạ tầng giao thông đối ngoại của tỉnh chưa được hoàn thiện.

Một hạn chế khác, môi trường đầu tư chưa thực sự hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Việc thu hút đầu tư các dự án chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh, chưa thu hút được các nhà đầu tư thực sự có tiềm lực để triển khai các dự án lớn; thu hút đầu tư FDI còn rất hạn chế.

Cùng với đó, các dự án đầu tư công trình hạ tầng kỹ thuật thường đòi hỏi nguồn kinh phí lớn, trong khi khả năng thu hồi vốn lại chậm, hiệu quả kinh tế đem lại không lớn nên các nhà đầu tư thường ít quan tâm, hoặc có quan tâm đầu tư nhưng vì mục đích khác.

Các cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư cũng như các chế tài xử lý hiện nay chưa đủ mạnh. Việc phê duyệt các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương còn chậm, nhiều quy hoạch không phù hợp với thực tế; hiệu quả sử dụng đất của một số dự án còn thấp, các thủ tục pháp lý liên quan đến đất đai còn rườm rà, phức tạp.

Nhiều dự án triển khai chậm tiến độ do vướng mắc trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng như việc xây dựng phương án giá đất, thực hiện thu hồi đất, thực hiện thỏa thuận bồi thường.

Chưa kể hạ tầng giao thông tuy đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Cụ thể, đô thị Đà Lạt đã có biểu hiện ùn tắc giao thông cục bộ trong giờ cao điểm và các dịp lễ, hội. Hệ thống đường giao thông nông thôn tuy đã được đầu tư nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu. Công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông còn hạn chế; mạng lưới đường bộ còn tồn tại một số điểm đen, điểm tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông nhưng chưa được xử lý dứt điểm…

Phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương

Theo Quyết định số 1727/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và định hướng đột phá của tỉnh thì Lâm Đồng sẽ trở thành thành phố trực thuộc Trung ương và phát triển đô thị, kinh tế đô thị phải trở thành động lực quan trọng của tỉnh Lâm Đồng. Phát triển đô thị đi đôi với phát triển kinh tế xã hội, gắn với tái cơ cấu kinh tế, công nghiệp hóa – hiện đại hóa của từng địa phương trên cơ sở phát huy tối đa nhân tố con người, coi con người là trung tâm, chủ thể, nguồn lực quan trọng nhất và mục tiêu của sự phát triển.

Trên cơ sở đó, ngày 29/7/2024, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 1237/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh Chương trình phát triển đô thị tỉnh Lâm Đồng giai đoạn đến năm 2030, định hướng đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050.

Quyết định này định hướng phát triển hệ thống đô thị tỉnh theo hướng bền vững, năng động để hình thành các khu dân cư, khu đô thị mới đồng bộ gắn với tiềm năng, thế mạnh từng vùng, tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội của từng địa phương. Và hướng đến đô thị hiện đại, văn minh, đô thị thông minh, đa dạng về loại hình, có bản sắc đặc trưng từng địa phương, có tính cạnh tranh cao trong vùng và khu vực

Đồng thời, phát triển bền vững theo mạng lưới, phân bổ hợp lý, phù hợp, bảo đảm đồng bộ, thống nhất, cân đối giữa các địa phương. Phát triển các đô thị có chức năng tổng hợp với quy mô, dân số ở mức hợp lý theo hướng đô thị xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai và dịch bệnh. Bảo đảm tính kết nối cao giữa các đô thị và nông thôn, giữa các đô thị trong hệ thống đô thị của tỉnh.

Phát triển các đô thị gắn với động lực của từng vùng theo hướng xanh, thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu. Hình thành hệ thống đô thị có kết cấu hạ tầng đồng bộ và hiện đại, đảm bảo kết nối giữa các đô thị trong tỉnh với các đô thị trong vùng; gắn phát triển đô thị với xây dựng nông thôn mới.

Tỉnh Lâm Đồng cũng đã đặt ra mục tiêu cụ thể để phấn đấu đến năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa đạt 59,3%; kinh tế khu vực đô thị đóng góp vào GRDP toàn tỉnh khoảng 85%; tỷ lệ đất xây dựng đô thị trên tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 2,0 – 2,5%; diện tích sàn nhà ở bình quân khu vực đô thị đạt tối thiểu 32 m2 sàn/người.

Tỷ lệ đất giao thông so với đất xây dựng đô thị tại đô thị loại I, loại II đạt khoảng 18 – 20% trở lên, đô thị loại III, loại IV đạt khoảng 15 – 18%, đô thị loại V đạt khoảng 12 – 15%… Và phổ cập dịch vụ ứng dụng mạng internet băng rộng cáp quang, phổ cập dịch vụ mạng di động 5G.