Gần đây, một nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng thuộc Đại
học Y Quảng Đông (Trung Quốc) cho thấy việc tăng lượng chất béo chuyển hóa
trong thời gian dài sẽ đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể và rất có khả
năng làm giảm đáng kể tuổi thọ.

Chất béo chuyển hóa (axit chuyển hóa) là axit béo không
bão hòa, không tốt cho sức khỏe. Chất béo chuyển hóa có hai nguồn chính từ tự
nhiên và nhân tạo. Axit béo chuyển hóa tự nhiên được tìm thấy với một lượng nhỏ
trong thịt và sữa của động vật nhai lại. Axit béo chuyển hóa nhân tạo chủ yếu
có nguồn gốc từ dầu thực vật hydro hóa một phần. Nó thường được tìm thấy trong
thực phẩm chế biến như thực phẩm chiên, bánh nướng và thức ăn nhanh.

Không giống như các chất béo khác có thể được tiêu thụ
trong chế độ ăn uống, chất béo chuyển hóa không tốt cho sức khỏe và không phải
là chất dinh dưỡng mà cơ thể cần. Tiêu thụ quá nhiều axit béo chuyển hóa làm
tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, có thể dẫn đến tăng mức cholesterol “xấu”
trong máu và giảm mức cholesterol “tốt”.

Nó cũng có thể ảnh hưởng xấu đến chức năng não, tăng nguy
cơ mắc bệnh tiểu đường… Nhiều quốc gia và khu vực đã bắt đầu hạn chế hoặc cấm
sử dụng axit béo chuyển hóa trong thực phẩm. Các nghiên cứu ban đầu đã chỉ ra rằng
tiêu thụ 5 gram chất béo chuyển hóa mỗi ngày có liên quan đến việc tăng 25%
nguy cơ mắc bệnh tim.

Thực phẩm giàu axit béo chuyển hóa chủ yếu bao gồm: Thức
ăn nhanh như khoai tây chiên, gà rán, bánh mì kẹp thịt, pizza…, bánh quy và
bánh ngọt… Khi mua thực phẩm, hãy chú ý đến thành phần axit béo chuyển hóa
theo thông tin ghi trên nhãn.

Gần đây, các nhà nghiên cứu từ Trường Y tế Công cộng thuộc
Đại học Y Quảng Đông đã xuất bản một bài báo có nội dung liên quan đến việc
tiêu thụ axit béo chuyển hóa mãn tính rút ngắn tuổi thọ ở ruồi giấm đực. Nghiên
cứu được đăng trên tạp chí “Biogerontology”.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tăng lượng axit béo chuyển
hóa trong chế độ ăn isocaloric có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa của ruồi giấm
và giảm 50% tuổi thọ của chúng. Ngoài ra, lượng axit béo chuyển hóa có thể dẫn
đến tăng trọng lượng cơ thể và mức chất béo trung tính, cũng như stress oxy
hóa, thiếu hụt tập thể dục, tổn thương hàng rào ruột.

Theo mô hình chế độ ăn kiêng, ruồi được chia thành ba
nhóm: Nhóm A có chế độ ăn bình thường, nhóm B là HSHF (chế độ ăn nhiều đường và
chất béo cao), nhóm C là HSHF + TFA (chế độ ăn nhiều đường, chất béo cao + chế
độ ăn chất béo chuyển hóa). Không có sự khác biệt đáng kể về lượng thức ăn giữa
ba nhóm.

Vào ngày 18 và 24, trọng lượng ruồi ở hai nhóm sau tăng
đáng kể. Vào ngày 24, những con ruồi trong nhóm C nặng hơn đáng kể và có hàm lượng
protein, chất béo trung tính cao hơn.

Ngoài ra, chế độ ăn axit béo chuyển hóa đã rút ngắn đáng
kể tuổi thọ của ruồi. Tỷ lệ sống trung bình của ruồi giảm từ 48 ngày xuống còn
24 ngày, rút ngắn 50% so với nhóm đối chứng.

Xét về tuổi thọ trung bình, nhóm ăn kiêng bình thường,
nhóm ăn HSHF và nhóm ăn HSHF + TFA lần lượt là 51,5 ngày, 32,4 ngày và 26,8
ngày. Có thể thấy, axit
béo chuyển hóa làm rút ngắn tuổi thọ trung bình của ruồi giấm.

Về tuổi thọ
tối đa, ba nhóm này lần lượt là 94,2 ngày, 50,9 ngày và 40,5 ngày. Điều này cho
thấy axit béo chuyển hóa cũng rút ngắn tuổi thọ tối đa của ruồi giấm.

Phân tích sâu hơn cho thấy chất béo chuyển hóa cũng tăng
cường phản ứng căng thẳng oxy hóa ở Drosophila, làm trầm trọng thêm các khiếm
khuyết về vận động và làm tổn hại hàng rào ruột.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các tác động xấu đến sức khỏe
của axit béo chuyển hóa có thể được phát hiện trong khoảng thời gian tương đối
ngắn dành cho chế độ ăn nhiều calo, làm giảm tuổi thọ trung bình và tối đa của
ruồi giấm, tăng stress oxy hóa, gây ra khuyết tật vận động, làm tổn thương hàng
rào đường ruột.

Kết quả của nghiên cứu này cho thấy vai trò tiềm năng của
axit béo chuyển hóa trong tuổi thọ sinh học, và cũng cảnh báo mọi người nhận thức
được những rủi ro sức khỏe có thể liên quan đến việc hấp thụ axit béo chuyển
hóa lâu dài. Do đó, việc giảm lượng axit béo chuyển hóa và lựa chọn nguồn chất
béo lành mạnh hơn là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe, kéo dài tuổi thọ.

Ngoài ra, theo những nghiên cứu trước đó, chất béo chuyển
hóa có thể được xem là loại chất béo xấu nhất cho cơ thể con người vì chúng làm
giảm hàm lượng cholesterol tốt (HDL); tăng cholesterol xấu (LDL) và
triglycerides. Chất béo chuyển hóa còn gây nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 3
lần so với chất béo bão hòa. Và việc loại bỏ ra khỏi cơ thể còn khó hơn chất
béo bão hòa.

Nghiên cứu đã chứng minh, chất béo chuyển hóa làm tăng
nguy cơ đau tim, đột quỵ và bệnh đái đường loại 2 đồng thời làm tăng nguy cơ
phát triển bệnh béo phì, hội chứng chuyển hóa, kháng insulin, vô sinh, một số
loại ung thư…

Tuy khó có thể tránh hoàn toàn chất béo chuyển hóa vì
chúng hiện diện trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn và các loại đồ ăn nhanh
phổ biến, nhưng theo các chuyên gia dinh dưỡng, có thể hạn chế tối đa
sử dụng chất béo chuyển hóa bằng cách hạn chế ăn thịt đỏ, tránh đồ uống có đường
và các thực phẩm chế biến sẵn…