Bài 1: Nhiều sai phạm tại dự án Khu dân cư xã Xuân Lâm

(Xây dựng) – Theo kết luận của Thanh tra tỉnh Bắc Ninh, dự án Khu dân cư xã Xuân Lâm, huyện Thuận Thành (nay là phường Xuân Lâm, thị xã Thuận Thành) tồn tại nhiều khuyết điểm, sai phạm. Trong đó có những vi phạm liên quan đến thẩm định nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng; tổ chức thi công xây dựng, huy động vốn trái phép…

Phối cảnh tổng quan dự án Khu dân cư xã Xuân Lâm, Thuận Thành.

Thu sai tiền đất dân cư dịch vụ

Chủ đầu tư của Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư xã Xuân Lâm, huyện Thuận Thành là Công ty Cổ phần Vigory TTP (địa chỉ số 16A Nguyễn Khuê, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh). Qua công tác thanh tra, Thanh tra tỉnh Bắc Ninh đã chỉ ra một số khuyết điểm, tồn tại trong quá trình thực hiện tại dự án.

Cụ thể, theo quyết định thanh tra chấp hành chính sách, pháp luật trong quá trình thực hiện tại dự án Khu dân cư xã Xuân Lâm, huyện Thuận Thành về công tác quy hoạch xây dựng, UBND xã Xuân Lâm và Công ty Cổ phần Tư vấn kiến trúc và đầu tư xây dựng Gia Đông (Công ty Gia Đông) tính toán diện tích, cấp địa hình khi nghiệm thu, thanh quyết toán chi phí trích đo bản đồ địa hình phục vụ công tác lập quy hoạch không đúng, số tiền giảm trừ trước thuế giá trị gia tăng hơn 50 triệu đồng.

UBND xã Xuân Lâm không tổ chức lập và trình phê duyệt hồ sơ cắm mốc giới, không tổ chức triển khai cắm mốc giới ngoài thực địa theo quy hoạch chi tiết được duyệt, được quy định tại Điều 44 Luật Xây dựng năm 2014.

Liên quan đến bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, UBND xã Xuân Lâm và Công ty Gia Đông tính toán diện tích khi nghiệm thu, thanh quyết toán chi phí trích đo bản đồ địa chính phục vụ công tác giải phóng mặt bằng không đúng, ngoài diện tích thu hồi 14.780,8m2, số tiền giảm trừ trước thuế giá trị gia tăng gần 16 triệu đồng.

Bên cạnh đó, UBND xã Xuân Lâm còn thực hiện ký hợp đồng tư vấn lập hồ sơ thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng với Công ty Cổ phần Xây dựng Đông Đường và ban hành Quyết định số 20/QĐ-UBND ngày 11/4/2016, về việc phê duyệt dự toán tư vấn lập hồ sơ thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng không đúng quy định; không gửi quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đến từng người có đất thu hồi. Bên cạnh đó, UBND xã Xuân Lâm còn vay tiền cá nhân, tổ chức để chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ không đúng quy định.

Kết luận Thanh tra chỉ rõ, UBND phường Xuân Lâm chưa kịp thời theo dõi, kiểm tra, phát hiện để Công ty Cổ phần Vigory TTP thi công công trình khi chưa có thiết kế bản vẽ thi công đã được thẩm định, phê duyệt; tổ chức gắp phiếu 200 lô đất dân cư dịch vụ, nhưng đã tổ chức thu tiền đất dân cư dịch vụ là 261 lô.

Về trách nhiệm của UBND huyện Thuận Thành, theo Kết luận Thanh tra, UBND huyện chưa lập hồ sơ xác định, thực hiện nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa khi chuyển mục đích sang đất phi nông nghiệp theo quy định. Tuy nhiên, do việc thực hiện nội dung này có vướng mắc; ngày 15/12/2020, UBND tỉnh có Văn bản số 463/UBND-KTTH về việc báo cáo vướng mắc trong thu tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa gửi Bộ Tài chính; không ban hành Quyết định thu hồi đất đến hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi theo mẫu Quyết định thu hồi đất quy định tại Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất.

Bên cạnh đó, không tiến hành thành lập Hội đồng thẩm định nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng thuộc thẩm quyền phê duyệt. Báo cáo thẩm định đồ án quy hoạch chi tiết của Phòng Công thương huyện còn thiếu nội dung.

Đối với việc thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản và Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Thuận Thành ký hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản; Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản ban hành quy chế đấu giá tài sản có điều khoản “tiền đặt trước không phát sinh lãi” mà không có sự thỏa thuận của khách hàng.

Theo Kết luận Thanh tra, đơn vị trúng đấu giá quyền đấu giá sử dụng đất không chấp hành nghiêm nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất theo thông báo nộp tiền sử dụng đất của cơ quan thuế (đến thời điểm thanh tra đã nộp đủ).

Việc thực hiện dự án đầu tư xây dựng, hạ tầng kỹ thuật, thời điểm dự án khởi công xây dựng, thiết kế bản vẽ thi công chưa được thẩm định, phê duyệt. Công ty Cổ phần Vigory TTP tổ chức thi công xây dựng công trình khi chưa có thiết kế bản vẽ thi công đã được thẩm định, phê duyệt.

Huy động vốn trái phép

Năm 2019-2020, Công ty Cổ phần Vigory TTP có thực hiện ký hợp đồng huy động vốn tại một số lô đất dự án, khi chưa được cơ quan có thẩm quyền thông báo đủ điều kiện huy động vốn; thu tiền vay vốn, chỉ trả lại tiền vay vốn cho khách hàng mà không phản ánh trên sổ kế toán.

Việc tổ chức thực hiện xét, giao đất dân cư dịch vụ, hồ sơ rà soát diện tích đất nông nghiệp giao lâu dài của các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi và diện tích đất bồi thường, hỗ trợ được phê duyệt chưa đầy đủ, cụ thể: Thiếu danh sách các hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp giao lâu dài bị thu hồi tại 5 dự án thu hồi đất UBND xã Xuân Lâm, đã được Ban chỉ đạo thực hiện các dự án giao đất dịch vụ dân cư huyện Thuận Thành rà soát, thẩm định; thiếu danh sách các hộ gia đình, cá nhân được nhận tiền bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất theo các quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ.

Kết luận Thanh tra chỉ rõ, có 2 quyết định thu hồi đất đã giao cho Ban Quản lý dự án xây dựng huyện Thuận Thành, để xây dựng Cụm công nghiệp Xuân Lâm nhưng không có danh sách các hộ gia đình, cá nhân có đất nông nghiệp lâu dài bị thu hồi để được giao đất dân cư dịch vụ theo Hướng dẫn số 04/HD-STNMT ngày 02/5/2012 của Sở Tài nguyên và Môi trường.

Cụ thể, Quyết định số 508/QĐ-UBND ngày 06/4/2006 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc thu hồi đất và giao đất cho Công ty Khai Sơn (TNHH) thuê để xây dựng Nhà máy sản xuất nước uống đóng chai và căn hộ cho thuê (trong đó có 44.553,0m² đất giao cho Ban Quản lý dự án xây dựng huyện để xây dựng Cụm công nghiệp Xuân Lâm).

Quyết định số 157/QĐ-UBND ngày 30/01/2008 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc thu hồi đất và giao đất cho Công ty TNHH Gia Minh thuê, để xây dựng Nhà máy sản xuất côn, phanh ôtô, xe máy tại Cụm công nghiệp Xuân Lâm (trong đó có 18.031,4m² đất đã giao cho Ban Quản lý dự án xây dựng huyện Thuận Thành để xây dựng Cụm công nghiệp Xuân Lâm).

Tại dự án do Công ty TNHH Gia Minh thực hiện không có phương án bồi thường, hỗ trợ được phê duyệt theo Hướng dẫn số 04/HD-STNMT ngày 02/5/2012 của Sở Tài nguyên và Môi trường (Công ty TNHH Gia Minh ký các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với các hộ gia đình, cá nhân).

Kiến nghị của Thanh tra tỉnh Bắc Ninh

Từ những khuyết điểm, tồn tại trên, Thanh tra tỉnh Bắc Ninh kiến nghị đối với xử lý hành chính, thu hồi về tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh để chờ xử lý tổng số tiền hơn 66 triệu đồng của Công ty Gia Đông (Mã số thuế: 2300690284, địa chỉ: Phố Khảm, phường Gia Đông, thị xã Thuận Thành) do nghiệm thu, thanh quyết toán chi phí trích đo bản đồ địa hình, bản đồ địa chính không đúng quy định. Chánh Thanh tra tỉnh đã ban hành quyết định thu hồi số tiền trên về tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh để chờ xử lý (đơn vị đã nộp).

Về xử lý về hành chính, Chủ tịch UBND thị xã Thuận Thành chỉ đạo kiểm điểm, xem xét trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với những tập thể, cá nhân có liên quan đến khuyết điểm, tồn tại như nêu trên theo quy định hiện hành và có giải pháp khắc phục các khuyết điểm, tồn tại đó.

Chủ tịch UBND phường Xuân Lâm chỉ đạo kiểm điểm, xem xét trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với những tập thể, cá nhân thuộc UBND phường có liên quan đến khuyết điểm, tồn tại như nêu trên theo quy định hiện hành và có giải pháp khắc phục các khuyết điểm, tồn tại đó.

Đối với Công ty Cổ phần Vigory TTP, nghiêm túc kiểm điểm rút kinh nghiệm, tổ chức khắc phục các khuyết điểm, tồn tại như phần kết quả thanh tra nêu trên. Chấp hành nghiêm các quy định pháp luật về huy động vốn, kinh doanh bất động sản, đất đai, thuế, kế toán, quản lý dự án đầu tư xây dựng, quản lý chất lượng công trình xây dựng, trật tự xây dựng.

Đẩy nhanh tiến độ thi công dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật để sớm hoàn thành dự án, bàn giao cho địa phương quản lý theo quy định. Đồng thời có văn bản đề nghị UBND tỉnh về thực hiện dự án nhà ở, việc cho phép được chuyển quyền sử dụng đất sau khi đã xây dựng xong hạ tầng cho người dân tự xây nhà ở theo quy hoạch chi tiết được duyệt và quy định của pháp luật.