Đề nghị xem xét lại hợp đồng xử lý rác tại Nhà máy xử lý rác thải rắn Cần Thơ

(Xây dựng) – Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ vừa ký thông báo Kết luận Thanh tra công tác bảo vệ môi trường. Qua đó, phát hiện sai phạm tại Dự án Nhà máy xử lý rác thải rắn Cần Thơ.

Một góc Nhà máy xử lý rác thải rắn Cần Thơ

Ngày 29/11/2016, UBND thành phố Cần Thơ có quyết định về chủ trương đầu tư Nhà máy xử lý chất thải rắn (rác sinh hoạt). Dự án do Công ty TNHH Năng lượng Môi trường EB Cần Thơ (gọi tắt Công ty EB Cần Thơ, thuộc Tập đoàn Everbright Environment) quản lý. Nhà máy nằm trong khu xử lý chất thải rắn tại ấp Trường Thọ (xã Trường Xuân, huyện Thới Lai) có diện tích 53.531m2, sử dụng công nghệ đốt rác sinh hoạt phát điện với công suất phát điện 7,5 MW.

Cuối năm 2018, Nhà máy đi vào hoạt động với khả năng xử lý rác sinh hoạt trung bình khoảng 500 tấn/ngày. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Cần Thơ, Nhà máy đã đầu tư xây dựng các công trình xử lý môi trường, trong đó có công trình lưu giữ, ổn định hóa rắn tro bay phát sinh từ hệ thống xử lý khí thải, công suất thiết kế 40 tấn/ngày, khu vực ổn định hóa tro bay có diện tích khoảng 234m2, khu vực lưu chứa tạm thời tro bay có diện tích khoảng 1.221m2.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động nhà máy mỗi ngày phát sinh từ 8 – 10 tấn tro bay, do đó khu vực lưu chứa tạm thời tro bay của nhà máy với sức chứa 1.500 tấn đã quá tải từ tháng 5/2019. Trước tình hình đó, nhà máy đã xin ý kiến thành phố để tạm tro bay phát sinh thêm ra khu đất trống cạnh nhà máy trong khi chờ thành phố bố trí khu chôn lấp chất thải tro bay, với diện tích khoảng 5.000m2 đang lưu giữ 7.571 tấn tro bay.

Ngày 22/6/2017, Công ty EB Cần Thơ và thành phố Cần Thơ (ủy quyền cho Sở Xây dựng ký kết hợp đồng), địa phương chịu trách nhiệm tìm và cung cấp cho doanh nghiệp diện tích đất cần thiết làm bãi chôn lấp tro bay sinh ra trong quá trình đốt chất thải tại nhà máy được công ty vận chuyển tới, chịu trách nhiệm xử lý chôn lấp tro bay và chi trả các chi phí liên quan đến việc chôn lấp số tro bay đó. Thanh tra thành phố Cần Thơ cho rằng, hợp đồng trên chưa đúng quy định của pháp luật.

Theo thông báo Kết luận Thanh tra, cơ sở xây dựng các yếu tố hình thành đơn giá xử lý rác thải do Nhà đầu tư (Công ty EB Cần Thơ) đề xuất tại Đề xuất dự án đầu tư lập ngày 08/4/2016 (đơn giá được UBND thành phố phê duyệt tại Quyết định số 3679/QĐ-UBND ngày 29/11/2016); việc chưa tính đến thu nhập hình thành từ xỉ lò; kết quả làm việc của Sở Xây dựng với nhà đầu tư về đơn giá xử lý rác thải trước khi UBND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư; Sở Xây dựng ký Hợp đồng dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt có thỏa thuận địa phương phải chịu trách nhiệm xử lý và chịu chi phí liên quan đến chôn lấp tro bay sinh ra trong quá trình đốt chất thải. Việc xây dựng các yếu tố hình thành đơn giá xử lý rác thải, Hội đồng đánh giá lựa chọn nhà đầu tư tham mưu UBND thành phố ban hành Bộ tiêu chí theo Quyết định số 790/QĐ-UBND, trong đó việc xác định cơ cấu giá xử lý rác thải được Hội đồng đánh giá căn cứ vào quy định của pháp luật và tham khảo giá xử lý rác thải thực tế tại các nhà máy xử lý rác trên địa bàn thành phố. Đây là cơ sở để lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, quá trình thực hiện các cơ quan tham mưu chưa căn cứ vào Bộ tiêu chí để tham mưu UBND thành phố.

Nhà máy đi vào hoạt động được 4 năm.

Bên cạnh đó, tại Đề xuất dự án đầu tư ngày 08/4/2016, Công ty EB Cần Thơ chưa tính đến thu nhập phát sinh từ tro xỉ trong cơ cấu giá mặc dù trong phương án đầu tư có dự kiến phương án khai thác tro xỉ để tạo thu nhập. Tuy nhiên, trong quá trình thương thảo, đánh giá lựa chọn nhà đầu tư, Hội đồng đánh giá lựa chọn nhà đầu tư, Tổ Chuyên gia, Sở Kế hoạch và Đầu tư chưa bám sát các tiêu chí trong Bộ tiêu chí theo Quyết định số 790/QĐ- ƯBND nên đã tham mưu UBND thành phố ban hành Quyết định chủ trương đầu tư số 3679/QĐ-UBND có nội dung chưa phù họp với Quyết định số 790/QĐ- UBND. Bên cạnh đó, đơn giá xử lý rác thải theo Quyết định chủ trương đầu tư số 3679/QĐ-UBND chưa được Sở Tài chính thẩm định nên chưa đúng quy định theo điểm b khoản 2 Điều 26 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu.

Do đó, Sở Xây dựng và cơ quan chuyên môn làm việc với nhà đầu tư về đơn giá xử lý rác thải trước khi UBND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư, Thanh tra thành phố Cần Thơ phát hiện, thỏa thuận về đơn giá xử lý rác thải trong hợp đồng do Sở Xây dựng làm đại diện ký với chủ đầu tư có nội dung phù hợp với khoản 1 Điều 4 Quyết định chủ trương đầu tư số 3679/QĐ-UBND và được điều chỉnh từ năm thứ 6 nhưng chưa phù hợp với quy định tại mục 9 phần I Quyết định số 790/QĐ-UBND. Tuy nhiên, Sở Xây dựng chưa phối hợp với cơ quan chuyên môn báo cáo UBND thành phố để điều chỉnh hợp đồng.

Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Sở: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Tư pháp và các ngành có liên quan rà soát kiểm tra hợp đồng dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt đã ký với Công ty EB, đối chiếu với quy định pháp luật có liên quan tham mưu UBND thành phố tổ chức thương lượng điều chỉnh Hợp đồng để đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật hiện hành.