Ai Cập: Dự án cải tạo kim tự tháp gây tranh cãi

Khi mới xây dựng hàng nghìn năm trước, ba kim tự tháp lớn ở Giza, Ai Cập có lớp ốp bằng đá vôi hoặc đá granite sáng bóng, thay vì màu nâu cát như ngày nay.

Bộ Du lịch và Cổ vật Ai Cập và một phái đoàn Nhật Bản đang lên kế hoạch khôi phục lại hình dáng ban đầu của kim tự tháp Menkaure – kim tự tháp nhỏ nhất trong ba Kim tự tháp Giza vĩ đại nhất Ai Cập.

Dự án này dự kiến sẽ kéo dài trong 3 năm, gồm các công đoạn nghiên cứu, đo đạc, quét laser, cuối cùng là thi công lớp vỏ đá do ông Mostafa Waziri – Tổng thư ký Hội đồng Cổ vật Tối cao và Yoshimura Sakoguchi dẫn đầu.

Ông Mostafa Waziri cho biết: “Đã có rất nhiều dự án được mệnh danh là “Dự án thế kỷ” trong suốt lịch sử, nhưng theo tôi, nhiệm vụ khôi phục lớp vỏ đá granit của Kim tự tháp Menkaure cũng quan trọng như bất kỳ dự án nào trong số đó”. Ông còn mô tả dự án này là “món quà cho thế giới” của Ai Cập.

Cách đây hàng nghìn năm, kim tự tháp được xây dựng và ốp bằng đá granit, nhưng theo thời gian đã mất đi một phần lớp phủ. Việc cải tạo nhằm mục đích tái tạo lại lớp đá granit và khôi phục cấu trúc ban đầu của công trình kiến trúc vĩ đại này. Hiện tại, chỉ có 7 trong số 16 khối đá granit dùng làm vỏ ngoài của kim tự tháp là còn nguyên vẹn.

Bất chấp những đánh giá tích cực của các quan chức dự án, quyết định khôi phục kim tự tháp Menkaure đã gây ra nhiều tranh cãi trên mạng xã hội.

Nhà Ai Cập học Salima Ikram nhận xét trong một bài phê bình trên trang Facebook của mình : “Các ý tưởng về việc trùng tu và bảo tồn đã thay đổi rất nhiều, và những gì được cho là tuyệt vời khi nó được thực hiện thường bị chỉ trích 10 năm sau đó”.

Theo ông Ibrahem Badr, phó giáo sư về phục hồi và bảo tồn khảo cổ học, bày tỏ: “Đây là một tình huống nghiêm trọng. Ai đó cần phải đọc các công ước quốc tế về việc phục hồi và xử lý các cổ vật của Ai Cập”.

Trong khi đó Nhà Ai Cập học Monica Hanna lên tiếng: “Điều duy nhất còn thiếu là lát gạch thêm vào kim tự tháp Menkaure! Khi nào chúng ta mới chấm dứt sự vô lý trong việc quản lý di sản Ai Cập? Tất cả các nguyên tắc quốc tế về cải tạo đều cấm những sự can thiệp như vậy”.

Kim tự tháp Menkaure có niên đại 4.500 năm trước, là lăng mộ của Pharaoh Menkaure trị vì vương triều thứ 4 của Ai Cập. Kim tự tháp cao 61 mét, ban đầu cao hơn 65 mét. 16 tầng đá mặt ngoài là đá granite đỏ, 7 tầng còn nguyên vẹn. Các tầng trên ốp đá vôi trắng.

Bảo tồn di sản ở Ai Cập, nơi du lịch chiếm 10% GDP, từ lâu là vấn đề gây tranh cãi. Gần đây, chính quyền địa phương đã mở một cuộc điều tra sau khi một nhà thầu phụ trách cải tạo quyết định sơn lại màu trắng trên trần nhà được trang trí và chạm khắc công phu của nhà thờ Hồi giáo Abu al-Abbas al-Mursi. Đây là nhà thờ lớn nhất thành phố Alexandria – thành phố lớn thứ hai của Ai Cập và được xây dựng từ thế kỷ 15.