Cần Thơ: Tọa đàm tìm giải pháp nguồn vật liệu thay thế cát sông?

Nguồn gốc của cát biển bản chất cũng giống cát sông, trên những hạt cát có những vết nứt tạm thời, có những chất hữu cơ lẫn trong cát, khi xử lý được thì loại cát ra được cũng như cát sông. Thậm chí một số nhà khoa học có những nghiên cứu cho thấy cát biển còn tốt hơn cát sông.

Theo Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWW) tại Việt Nam, cát ngày càng khan hiếm, nếu tăng khai thác thì vài năm sau sẽ gia tăng sạt lở nghiêm trọng. Trong khi đó nhu cầu xây dựng, nhất là tại các công trình giao thông trọng điểm ngày càng tăng. Mặc dù các Bộ, ngành đã đưa ra các giải pháp, các địa phương cũng có cam kết việc đảm bảo nguồn cung cát sông cho các công trình trọng điểm cũng như quản lý việc khai thác hợp lý hơn. Tuy nhiên, đến năm 2025, ĐBSCL cần hoàn thành khoảng 400km đường cao tốc, cần tới 39 triệu m3 cát san lắp, chưa kể các công trình công cộng, công trình dân sinh khác nên nhu cầu san lấp cát là rất lớn. Nếu tiếp tục khai thác quá mức sẽ gây sạt lở, sụt lún.

Chia sẻ tại buổi tọa đàm “Vật liệu nào thay thế cát sông”, ông Võ Tấn Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ Cát sạch MeKong (người sáng chế máy tuyển cát đồi núi sông suối, cát biển xây dựng, san lấp…), cho rằng vật liệu thay thế cát sông đó chính là cát biển. Theo ông Dũng, cát biển nếu khai thác đúng luồng lạch sẽ hạn chế sạt lở bờ biển, cát tại các cồn ở biển có ít tạp chất hữu cơ.

Nguồn gốc của cát biển bản chất cũng giống cát sông, trên những hạt cát có những vết nứt tạm thời, có những tạp chất hữu cơ lẫn trong cát, khi xử lý được thì loại cát ra được cũng như cát sông. Thậm chí một số nhà khoa học có những kiến cứu cho thấy cát biển còn tốt hơn cát sông.

Ông Dũng cũng cho biết: “Hệ thống thiết bị tuyển rửa của chúng tôi phân loại và tăng modul cát, đồng thời phá vỡ vết nứt tạm thời trong những hạt cát, sau đó, chà sát loại bỏ được muối và loại bỏ bụi, bùn, sét, tạp chất hữu cơ cho ra cát sạch thành phẩm với công suất từ 100m3/h-2.000m3/h. Cát sạch thành phẩm sau khi tuyển rửa tại vùng nước lợ hoặc nước ngọt đều đạt tiêu chuẩn TCVN 9436:2012 và tiêu chuẩn AASHT O MI 45-91 của Mỹ dùng cho cát đắp đường và đạt tiêu chuẩn TCVN 7570:2006 và TCVN 13754:2003 “Cát nhiễm mặn dùng cho bê tông và vữa” do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành theo Quyết định số 1343/QĐ-BKHCN ngày 29/6/2023.

Chúng tôi đã phân tích chi phí theo giải pháp tuyển rửa cát biển Sóc Trăng và Trà Vinh, sau khi tuyển rửa cấp lên đến mặt bằng công trình bình quân các công đoạn thì chi phí thấp hơn cát sông vùng nước ngọt khoảng 10.000 đồng/m3 (do tạp chất khi khai thác tại mỏ cát biển ít hơn so với tạp chất của cát sông)…”.

Hệ thống thiết bị mà chúng tôi đang làm đã loại bỏ hết muối, chất lượng được bảo đảm. Thiết bị có thể cho sản xuất lượng cát đáp ứng công trình với khối lượng 1.000 – 2.000 m³, thậm chí 5.000 -10.000 m³. Thành phẩm sau khi qua thiết bị chúng tôi đảm bảo được tiêu chuẩn của Mỹ. Chúng tôi đã nghiên cứu, phân tích, nếu đưa được cát biển vào xây dựng, san lấp thì còn rẻ hơn cát sông, có thể giảm trên 100.000 đồng/m³, trong khi khai thác cát sông nhiều gây sạt lở” – ông Dũng khẳng định.

Theo ông Dũng, các ý kiến của bộ, ngành cho rằng, khi tuyển rửa cát biển thì muối sẽ ảnh hưởng tới vùng chăn nuôi trồng trọt thì cách xử lý rất dễ, cứ tăng lượng nước ngọt là sẽ hòa tan, vì muối này là muối hòa tan. “Chỉ cần 1 khối cát biển, đưa 5 khối nước ngọt vào là xong” – ông Dũng nói.

“Nếu địa phương quy hoạch cho tuyển rửa cát biển thì còn đơn giản hơn. Như các công trình ở Trà Vinh, Sóc Trăng tuyển rửa ở vùng nước lợ thì việc xử lý rất đơn giản”, ông Dũng chia sẻ thêm.

Về vấn đề sạt lở, ông Dũng khẳng định, nếu khai thác đúng, sẽ hạn chế được việc sạt lở. Ở biển có nhiều cồn, tạp chất hữu cơ ít, nếu quy hoạch cho khai thác khu vực này sẽ hạn chế sạt lở.

Đặc biệt ở TP Cần Thơ, Quốc hội đã có cơ chế về việc nạo vét luồng biển Định An, như vậy nếu có tiêu chuẩn về cát biển thì nhà đầu tư mới có thể bán được sản phẩm cát biển này để dự án khác sử dụng.