Động đất gần đập thuỷ điện có sự tác động của tích nước hồ chứa

Các nhà nghiên cứu dẫn đầu bởi TS. Thái Anh Tuấn của Viện Vật lý Địa cầu, phối hợp với nhóm nghiên cứu của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Italia (CNR) đã áp dụng các phương pháp thống kê hiện đại để nghiên cứu các động đất kích thích xảy ra gần đập thuỷ điện Sông Tranh 2.

Trong thời gian gần đây, tại Việt Nam, chúng ta đã chứng kiến sự xảy ra của các động đất kích thích tại một số hồ chứa sau khi tích nước, chẳng hạn như Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu. Tuy nhiên, một trường hợp đặc biệt là thủy điện Sông Tranh 2 đã thu hút sự chú ý đặc biệt. Sau khi hồ chứa được tích nước vào tháng 11/2010, các động đất bắt đầu xuất hiện tại khu vực gần hồ. Tình hình ngày càng trở nên phức tạp khi động đất không giảm đi từ năm 2011 và đặc biệt là hai trận động đất có độ lớn là M = 4,6 và 4,7 đã xảy ra vào tháng 10 và tháng 11 năm 2012, gây thiệt hại nhỏ tới các nhà dân trong khu vực huyện Bắc Trà My.

Điều này đã thúc đẩy nhóm nghiên cứu tiến hành nghiên cứu chi tiết để hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của động đất kích thích bởi sự biến đổi mực nước lòng hồ đối với khu vực thủy điện Sông Tranh 2.

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, nhóm thực hiện đề tài đã kết hợp của các phương pháp nghiên cứu đa dạng, bao gồm:

– Phương pháp giải bài toán ngược moment ten sơ địa chấn nghiên cứu cơ cấu chấn tiêu động đất.

– Phương pháp mô phỏng thay đổi trường ứng suất Coulomb và áp suất lỗ rỗng do quá trình tích nước hồ chứa nhằm nghiên cứu cơ chế phát sinh động đất kích thích.

– Một số phương pháp thống kê hiện đại như phương pháp lân cận gần nhất.

– Phương pháp phân tích phổ của chuỗi động đất và thay đổi mực nước hồ nhằm tìm ra chu kỳ chính của hoạt động động đất.

Kết quả của nghiên cứu đã cho thấy cơ cấu chấn tiêu của 21 trận động đất có cơ chế thuận kết hợp trượt bằng phải, với góc dốc nằm trong khoảng từ 50 độ đến 77 độ. Trục ứng suất nén ép theo hướng Tây Bắc – Đông Nam, trong khi trục tách dãn theo hướng Đông Bắc – Tây Nam.

Mô phỏng ứng suất Coulomb đã chỉ ra rằng hầu hết các động đất xảy ra trong vùng có giá trị dương của ∆S, nghĩa là sự tích nước của hồ chứa có tác động đến việc xuất hiện của động đất. Phân tích phổ Schuster đã xác định chu kỳ hoạt động chính của động đất khu vực thủy điện Sông Tranh 2 là khoảng 390 ngày, tương tự với chu kỳ chính của quá trình tích nước.

Kết quả của đề tài này không chỉ có ý nghĩa trong lĩnh vực nghiên cứu địa chất và động đất, mà còn mang lại sự hiểu biết về cách sự tích nước của hồ chứa có thể ảnh hưởng đến các hiện tượng địa chấn.