Nhân viên y tế trong đại dịch COVID-19 có nguy cơ sang chấn tâm lý

Đại dịch Covid-19 đã làm gia tăng sự lo lắng, cô lập xã hội, cảm giác bất lực ở nhiều nhóm người khác nhau. Trong một nghiên cứu tại Trung Quốc, 53,8% số người được hỏi cho rằng tác động tâm lý của COVID-19 từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng với tỷ lệ trầm cảm và lo âu liên quan lần lượt là 16,5% và 28,8%.

Đặc biệt đối với lực lượng tuyến đầu chống dịch là các nhân viên y tế trên toàn thế giới, Covid-19 đã đặt họ vào hoàn cảnh chưa từng trải qua. Họ đang phải đối mặt với những điều kiện khó khăn và nguồn lực hạn chế để chăm sóc bệnh nhân COVID-19.

Nhân viên y tế là những người trực tiếp tiếp xúc với virus, đứng trước nguy cơ lớn nhất bị nhiễm bệnh, nguy hiểm đến tính mạng. Tham gia chống dịch, họ phải xa gia đình hàng tháng trời, con cái của họ cũng vì thế thiếu người chăm sóc. 

Khi tình hình dịch bệnh ngày càng phức tạp, số lượng người nhiễm bệnh tăng cao, nhiều bệnh nhân diễn biến nặng khiến cho khối lượng công việc của các y, bác sĩ bị quá tải. Họ có nguy cơ cao bị căng thẳng về tinh thần và kiệt sức về thể chất. 

Đại dịch xảy ra, tất cả nhân viên y tế thuộc mọi chuyên ngành đều được điều động tham gia phòng chống dịch. Tuy ít ai biết nhưng thực tế điều này khiến cho các y, bác sĩ lo lắng khi phải tham gia vào công việc điều trị không quen thuộc.

Hơn hết, việc hàng ngày chứng kiến sự ra đi của bệnh nhân, đồng nghiệp và phải đối mặt với những tình huống khó xử về đạo đức khi đưa ra quyết định điều trị với những nguồn lực hạn chế chính là nguyên nhân gây ra trầm cảm, sang chấn tâm lý cho các nhân viên y tế trong đại dịch COVID-19. 

CDC Hoa Kỳ báo cáo 53% nhân viên y tế có các triệu chứng trầm cảm, lo âu, rối loạn căng thẳng sau sang chấn hoặc suy nghĩ tự tử, kể từ khi bắt đầu đại dịch COVID-19.

Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu về áp lực tinh thần của nhân viên y tế. Tuy nhiên, đợt bùng phát dịch bệnh trong 5 tháng gần đây đã gián tiếp thể hiện điều đó. Trong hơn 3 tháng, thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận 342.219 ca mắc COVID-19 (tính đến 19/9/2021), số ca mắc mới ghi nhận trung bình mỗi ngày 5300 người, số ca tử vong là 13.444 người. Gần 200.000 nhân viên y tế đang chiến đấu với dịch bệnh, họ làm việc với cường độ gấp nhiều lần so với ngày thường, nhiều người phơi nhiễm, một số người đã tử vong sau khi mắc COVID-19… 

Giai đoạn tháng 8/2021, các bệnh viện tại thành phố Hồ Chí Minh luôn luôn trong tình trạng quá tải. Ngày 05/08 Sở Y tế phải ra công văn yêu cầu tất cả các trung tâm y tế phải “mở cửa tiếp nhận người bệnh tự đến khám và cấp cứu 24/7”. Tuy nhiên, con người và điều kiện cơ sở vật chất của các bệnh viện là có hạn…

Với kinh nghiệm từ những đại dịch trước, căng thẳng, lo lắng và trầm cảm có thể xem như những phản ứng đi kèm với đại dịch. Nhân viên y tế trong các trận đại dịch trước đây đã trải qua tác động tâm lý tiêu cực kéo dài sau 1 năm (SARS). Các triệu chứng của căng thẳng sau sang chấn đã được quan sát thấy trong vòng vài tuần sau khi dịch bùng phát (SARS). 

Những áp lực tinh thần mà nhân viên y tế phải trải qua trong một trận đại dịch có thể làm tăng nguy cơ kiệt sức, điều này đặc biệt rõ ràng đối với những người làm công tác điều trị trực tiếp, ở những nơi không đảm bảo đủ cơ sở vật chất và nguồn lực hạn chế. Hệ luỵ của nó là những quả bất lợi, không chỉ đối với sức khoẻ cá nhân, mà còn đối với việc chăm sóc bệnh nhân và hệ thống chăm sóc sức khoẻ. 

Lời khuyên để các nhân viên y tế đối phó với những rối loạn tâm thần 

– Trao đổi với đồng nghiệp, cấp trên, và nhân viên của bạn về căng thẳng trong công việc

– Nói chuyện cởi mở về đại dịch đang ảnh hưởng đến công việc của bạn như thế nào.

– Xác định các yếu tố gây căng thẳng và cùng nhau xác định các giải pháp.

– Hỏi về cách tiếp cận các nguồn thông tin chăm sóc sức khoẻ tâm thần tại nơi làm việc.

– Nhắc nhở bản thân rằng mọi người đang ở trong một tình huống bất thường với những nguồn lực hạn chế.

– Xác định và chấp nhận những điều mà bạn không có quyền kiểm soát.

– Nhận thức rằng bạn đang thực hiện một vai trò quan trọng trong việc chống lại đại dịch COVID-19, và bạn đang làm hết sức với các nguồn lực sẵn có.

– Tăng cường cảm giác kiểm soát bản thân bằng cách duy trì một thói quen hàng ngày khi có thể – lý tưởng là thói quen tương tự như trước đại dịch.

– Dành thời gian đầy đủ cho các bữa ăn

– Có khoảng thời gian giải lao trong ca làm việc

– Hãy tập thể dục hàng ngày, khi có thể. Dành thời gian ở ngoài trời, hoạt động thể chất, hoặc thư giãn.

– Tạm dừng việc xem, đọc hoặc nghe các câu chuyện tin tức, bao gồm cả mạng xã hội.

-Nếu bạn cảm thấy mình có thể đang lạm dụng rượu, thuốc lá, thuốc ngủ,…, hãy yêu cầu được giúp đỡ.

– Tham gia vào các kỹ thuật chánh niệm, chẳng hạn như các bài tập thở, thiền định.

PV(T/h)