Những điều cần biết trong chứng nhận Halal

Với hơn 1,9 tỷ người tiêu dùng Hồi giáo, tương đương 1/4 dân số thế giới, thị trường sản phẩm Halal đang phát triển nhanh chóng. Với tốc độ ngày càng tăng, các nhà cung cấp đang giải quyết nhu cầu tăng cao này và điều chỉnh dây chuyền sản xuất của họ để phù hợp và đáp ứng các dịch vụ Halal. Đối với người tiêu dùng có ý thức về Halal, việc xác định các sản phẩm Halal là cần thiết. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu có kế hoạch truy xuất nguồn gốc minh bạch và rõ ràng cho từng sản phẩm, cùng với nguyên liệu thô của sản phẩm đó.

Dưới đây là một số trao đổi về chứng nhận Halal và những gì cần biết đối với doanh nghiệp khi tham gia chứng nhận Halal.

1. Chứng nhận Halal có ý nghĩa gì?

Thuật ngữ “Halal” xuất phát từ tiếng Ả Rập “حلال‎” (ḥalāl) có nghĩa là “được phép”. Kinh Qur’an phân loại thực phẩm và hàng hóa thành các loại khác nhau như “halal” (được phép) hoặc “haram” (bị cấm).

Để một sản phẩm được chứng nhận Halal có nghĩa là sản phẩm đó không chứa bất kỳ thành phần không được phép nào và nó đã được xử lý trong một cơ sở có lợi cho việc duy trì tính toàn vẹn của tình trạng halal. Các thành phần như rượu, thịt lợn và chế phẩm từ động vật khác là những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.

Việc có được chứng chỉ Halal mang lại uy tín cho cơ sở, từ đó mang lại niềm tin cho người tiêu dùng có ý thức về halal.

2. Tổ chức chứng nhận Halal làm những công việc gì?

Các tổ chức chứng nhận Halal đánh giá doanh nghiệp để xác định xem sản phẩm của họ có đáp ứng tiêu chuẩn Halal hay không. Nguyên liệu, nhà cung cấp và cơ sở sản xuất là những điểm cần quan tâm chính. Cơ sở sản xuất phải có khả năng duy trì tính toàn vẹn trạng thái Halal của sản phẩm từ điểm nhập vào đến điểm xuất phát. Sau khi tất cả mối nguy hiểm được giảm thiểu trong cơ sở, cơ quan chứng nhận sẽ cung cấp con dấu chứng nhận halal. Nếu không có sự đánh giá chi tiết và kỹ lưỡng này, sản phẩm không thể được chứng nhận.

3. Mô hình quản lý hoạt động chứng nhận Halal ở một số nước

Ở Malaysia, năm 1982, Chính phủ lập một Ủy ban thuộc Phòng Các vấn đề Hồi giáo trong Văn phòng Thủ tướng chuyên đánh giá thực phẩm, đồ uống và các loại hàng hóa dành cho người Hồi giáo. Ủy ban này là cơ quan duy nhất chịu trách nhiệm về việc kiểm tra và tuyên truyền nâng cao nhận thức về Halal cho các nhà sản xuất, phân phối và nhập khẩu.

Sau đó, Phòng Các vấn đề Hồi giáo được nâng cấp lên thành Văn phòng các vấn đề Hồi giáo, tách khỏi Văn phòng Thủ tướng, có trách nhiệm giám sát các vấn đề Halal, cơ quan này được gọi là Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM). Malaysia đã ban hành Tiêu chuẩn Malaysia MS 1500:2009 để áp dụng cho các sản phẩm thực phẩm Halal được kinh doanh tại Malaysia. Các sản phẩm Halal nước ngoài nhập vào Malaysia phải được JAKIM công nhận.

Theo quy định của Malaysia, mọi chứng nhận HaỊal về thịt, gia cầm phải được cấp và ký bời một trung tâm Hồi giáo được JAKIM cho phép cấp giấy chứng nhận Halal. Các cơ sở giết mổ để chế biến sản phẩm thịt và gia cầm phải được phép của hai cơ quan là JAKIM và Cục Dịch vụ Thú y Malaysia.

Tại Singapore, Hội đồng học giả Hồi giáo Singapore (Majlis Ugama Islamingapura – MUIS) chịu trách nhiệm quản lý về Halal theo sự ủy quyền của Chính phủ Singapore. Năm 1999, Quốc hội Singapore thông qua Đạo luật sửa đổi Luật Quản lý Hồi giáo (AMLA), theo đó, cho phép MUIS được điều chỉnh, xúc tiến và đẩy mạnh các hoạt động kinh doanh Halal.

Singapore quy định mọi loại thịt và các sản phẩm từ thịt phải được cấp chứng nhận Halal bởi một tổ chức Hồi giáo ở nước xuất khẩu và được MUIS chấp thuận. Ở Singapore có 03 cơ quan nhà nước cùng phối hợp với MƯIS trong việc giải quyết các vấn đề về Halal gồm: Cục Kiểm soát thực phẩm thuộc Bộ Môi trường, Cục Thú y Nông nghiệp thuộc Bộ Phát triển quốc gia và Cục Tội phạm Thương mại thuộc Bộ Nội vụ.

Ở Indonesia, chương trình kiểm tra Halal do Hội đồng Học giả Hồi giáo Indonesia (MUI) phụ trách. Tổ chức này giao cho đơn vị trực thuộc là Viện Đánh giá về thực phẩm, thuốc và mỹ phẩm (AIFDC) (theo tiếng Indonesia là LP-POM) trực tiếp thực hiện việc chứng nhận Halal. LP-POM phối hợp với Cục Y tế và Cục Các vấn đề Hồi giáo kiểm tra, đánh giá các cơ sở đăng ký chứng nhận Halal và báo cáo Hội đồng FATWA của MUI để xem xét chứng nhận Halal.

Ở Thái Lan, Hội đồng Hồi giáo Trung ương Thái Lan (CICOT) là đơn vị phụ trách quản lý các vấn đề Halal. CICOT thành lập “Ban kiểm soát Tiêu chuẩn Halal” để xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn sản phẩm Halal của quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu của tiêu chuẩn Halal quốc tế; công nhận hệ thống Halal cho các kiểm toán viên chứng nhận sản phẩm và kiểm soát chất lượng của các dịch vụ Halal. CICOT cũng thành lập “Viện Tiêu chuẩn Halal của Thái Lan” để thực hiện việc thúc đẩy hoạt động học tập và xúc tiến các vấn đề liên quan đến Halal.

4. Các yêu cầu để được chứng nhận Halal?

Các tổ chức chứng nhận Halal tập trung vào 4 nguyên tắc cốt lõi khi thực hiện dịch vụ của họ: Vệ sinh, Truy xuất nguồn gốc, Chính trực, Thành phần

Những nguyên tắc cốt lõi này chi phối trong quá trình chứng nhận Halal sau: Nhà sản xuất, Nhà hàng, Máy chế biến chăn nuôi, Nhà bếp, Đơn vị phân phối, Cửa hàng tạp hóa.

Nếu foanh nghiệp là một trong 6 loại hình trên thì cần thiết phải đảm bảo tuân thủ sự phù hợp để đạt được chứng chỉ Halal. Dưới đây là một số câu hỏi sơ bộ cần xem xét:

• Vệ sinh: “Có bất kỳ công cụ hoặc thiết bị nào đang được sử dụng cho cả sản phẩm Halal và không halal không?”. Tất cả dấu vết về mùi, vị và màu sắc phải được loại bỏ khỏi các thiết bị liên quan đến cả sản phẩm halal và không Halal. Các biện pháp này phải được ghi lại và ghi lại thông qua quy trình vận hành tiêu chuẩn vệ sinh. Những biện pháp này phải ngăn ngừa ô nhiễm chéo dưới bất kỳ hình thức nào.

• Truy xuất nguồn gốc: “Doanh nghiệp có hệ thống theo dõi và truy tìm sản phẩm trong cơ sở không?”. Các cơ sở sản xuất Halal phải bao gồm biện pháp truy tìm để đảm bảo các sản phẩm Halal được kiểm soát từ đầu đến cuối. Các cơ sở có thể tạo thẻ mã màu hoặc sử dụng phần mềm máy tính để hỗ trợ và nâng cao nỗ lực này.

“Nguyên liệu thô hoặc thành phần sản phẩm halal của doanh nghiệp có nguồn gốc từ một doanh nghiệp khác có chứng nhận halal hoặc tuyên bố tuân thủ halal không?”. Mỗi nhà cung cấp phải cung cấp tất cả thông tin liên quan về thành phần và phương pháp sản xuất của họ cho tổ chức chứng nhận.

• Chính trực: “Cơ sở của bạn có phù hợp để sản xuất sản phẩm sạch (taahir) không?”. Các tiêu chuẩn của quốc gia, quốc tế và ngành như GMP, HACCP, ISO và SQF đều là những bổ sung tích cực cần có trong danh mục áp dụng, tuy nhiên đều không bắt buộc đối với chứng nhận Halal.

“Liệu doanh nghiệp có phát triển chương trình HIP không?”. Chương trình HIP được phát triển theo hướng dẫn của cơ quan chứng nhận Halal. Chương trình phác thảo các địa điểm Quản lý Rủi ro Khu vực Halal (HARM) trong doanh nghiệp và được coi có tiềm ẩn các điểm không phù hợp.

• Thành phần: “Doanh nghiệp có sử dụng bất kỳ thành phần nào bị cấm không?”. Đối với sản phẩm có nguồn gốc từ động vật được sử dụng trong các sản phẩm halal phải có nguồn gốc từ nhà cung cấp được chứng nhận Halal hoặc phải tách biệt hoàn toàn với các sản phẩm Halal.

5. Mối quan tâm của người tiêu dùng Halal là gì?

Điều cần thiết là người tiêu dùng halal phải xác định sản phẩm họ mua ở các cửa hàng bán lẻ được sản xuất theo các hạn chế về chế độ ăn Halal. Người tiêu dùng Halal cần quan tâm tới các vấn đề trên bao bì, nhãn mác xem thành phần có rõ ràng không, có khả năng truy xuất không.

Ngoài ra, người tiêu dùng không biết liệu cơ sở có sản xuất các sản phẩm khác được coi là có chất gây ô nhiễm và không được tiếp xúc với các sản phẩm Halal hay không. Người tiêu dùng Halal dựa vào hiểu biết sâu sắc, nền tảng kiến thức và chuyên môn của cơ quan chứng nhận để thực hiện công việc chuyên sâu cần thiết. Điều này đảm bảo rằng sản phẩm được phép ăn mà không cần thắc mắc.

Chứng nhận Halal giảm bớt gánh nặng liên quan đến việc xác định xem sản phẩm có thể được sử dụng hay không. Do đó, khi dấu chứng nhận halal được tìm thấy trên một sản phẩm, người tiêu dùng sẽ có niềm tin thông qua sự tin tưởng của tổ chức chứng nhận và mua sản phẩm đó.

6. Những thứ bị cấm (haram) tiếp xúc với sản phẩm Halal là gì?

Những thứ bị cấm tiếp xúc với sản phẩm Halal là: Thành phần có nguồn gốc từ con người, Thịt lợn, Con lừa, Động vật có răng nanh hoặc móng vuốt (Ăn thịt) (không bao gồm Linh cẩu và Cáo), Động vật không được giết mổ theo nghi thức Hồi giáo, Xác thối, Tất cả các dạng rác rưởi (Najis), Côn trùng (trừ châu chấu), Động vật được cho ăn hơn 50% bất kỳ chất nào ở trên mà không được cho ăn theo chế độ ăn thuần túy trong số ngày quy định (Al Jallaalah), Bất kỳ chất có nồng độ cồn nào, Bất cứ thứ gì độc hại hoặc có hại cho cơ thể (chẳng hạn như thuốc lá), Bất kỳ thứ gì được xử lý, chế tạo, sản xuất và/hoặc lưu trữ bằng cách sử dụng đồ dùng, thiết bị và/hoặc máy móc tiếp xúc với bất kỳ chất nào ở trên mà chưa được làm sạch theo tiêu chuẩn loại bỏ chất gây ô nhiễm.

7. Động vật được sản xuất Halal như thế nào?

Những động vật không nằm trong danh sách cấm sẽ được sản xuất theo quy trình halal thông qua quy trình Dhabiha. Quá trình này là phương pháp giết mổ nhân đạo nhất và gây ít đau đớn nhất cho động vật. Con vật phải được chăm sóc cẩn thận, được cho ăn đúng cách và không có bất kỳ ốm đâu hoặc bệnh tật nào.

Nhà tiên tri Muhammad đã nói: “…Khi bạn giết một con vật, hãy làm điều đó theo cách tốt nhất có thể và bất kỳ ai trong số các bạn nên mài lưỡi dao của mình để con vật có thể thoát khỏi sự đau khổ của việc giết mổ”. Sự tử tế và đối xử đúng đắn với động vật là một phần không thể thiếu trong phương pháp Halal.

8. Nếu một cơ sở cũng sản xuất các thành phần bị cấm, sản phẩm Halal vẫn có thể được sản xuất ở đó?

Trong các xã hội thiểu số Hồi giáo, các nhà sản xuất sản xuất cả sản phẩm Halal và Non-Halal trong cùng cơ sở. Nếu đúng như vậy thì cơ quan chứng nhận phải đảm bảo rằng một trong 2 trường hợp đều đúng.

Hoặc thiết bị tiếp xúc với các vật phẩm halal không được sử dụng cho bất kỳ mục đích nào khác không phải Halal hoặc cơ sở áp dụng phương pháp làm sạch (Quy trình vận hành tiêu chuẩn vệ sinh) để loại bỏ tất cả dấu vết còn sót lại của mùi vị, mùi và màu sắc khỏi đó vị trí.

9. Công ty sử dụng biểu tượng Halal trên sản phẩm của mình mà không được chứng nhận Halal?

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), nếu nhà sản xuất có ý định thêm từ “Halal” vào bao bì sản phẩm thì sản phẩm và cơ sở đó phải được chứng nhận bởi bên thứ ba là cơ quan chứng nhận halal. Bất cứ khi nào thuật ngữ Halal được áp dụng cho bất kỳ sản phẩm nào, nó đều được coi là một tuyên bố pháp lý phải được kiểm chứng.

Sản phẩm và doanh nghiệp phải tuân theo các điều khoản của pháp luật và nếu bị phát hiện là sai sự thật thì phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật liên quan.

10. Mất khoảng bao lâu để được chứng nhận?

Thông thường, quy trình chứng nhận đầy đủ sẽ mất từ 01 đến 04 tuần kể từ ngày đánh giá. Nhiều yếu tố đóng vai trò quan trọng trong thời gian hoàn thành, bao gồm nhưng không giới hạn ở số lượng sản phẩm, thành phần, nhà cung cấp, quy mô cơ sở và độ phức tạp của quy trình sản xuất.

Một yếu tố chính trong việc xác định khoảng thời gian để cơ sở được phê duyệt và giao giấy chứng nhận là việc gửi tài liệu của bạn để xem xét. Mỗi cơ sở phải gửi danh sách các tài liệu, chẳng hạn như quy trình vận hành tiêu chuẩn vệ sinh, tuyên bố công bố Halal cho các nhà sản xuất nguyên liệu thô…

Đỗ Hải Tĩnh – Vụ Đánh giá Hợp chuẩn và Hợp quy