Uruguay đối mặt với cuộc khủng hoảng nước trầm trọng

Uruguay đang phải vật lộn với hạn hán kéo dài nhiều năm và nhiệt độ cao đang khiến nguồn nước tại quốc gia này trở nên khô hạn.

Tình hình trở nên tồi tệ đến mức người dân buộc phải uống nước máy nhiễm mặn và các công nhân đang khoan giếng ở trung tâm thủ đô để lấy nước dưới lòng đất

Ngày 26/6, Tổng thống Uruguay Luis Lacalle Pou đã tuyên bố “tình trạng khẩn cấp về nước đối với khu vực thành thị”.

Đây cũng là tín hiệu đáng báo động đối với những quốc gia dễ chịu rủi ro trước hạn hán, tình trạng được dự đoán sẽ trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn khi biến đổi khí hậu gia tăng.

Ảnh hưởng của hạn hán đối với Uruguay rất mạnh. Hồ chứa quan trọng Canelón Grande vốn cung cấp nước cho trên một triệu người dân thủ đô Montevideo đã biến thành khu vực bùn lầy lội và người dân địa phương có thể đi bộ qua.

Một hồ chứa khác có tên Paso Severino vốn cung cấp nước cho 60% dân số Uruguay cũng ghi nhận mức nước giảm kỷ lục. Theo truyền thông địa phương, mực nước tại hồ chứa Paso Severino có thể cạn kiệt hoàn toàn vào đầu tháng 7.

Nước máy có vị mặn

Carlos Santos, thành viên của Ủy ban Quốc gia về Bảo vệ Nước và Sự sống (CNDAV), cho biết nước máy ở thủ đô Montevideo về cơ bản là không thể uống được. Ông nói: “Không thể uống nổi vì nó quá mặn, ngay cả vật nuôi cũng tránh uống nước này”.

Điều này bắt nguồn từ việc trong nhiều tuần qua, đơn vị cung cấp nước tại Uruguay OSE đã kết hợp nước mặn từ cửa sông Río de la Plata với nước ngọt từ hồ chứa Paso Severino để tăng nguồn cung nước.

Ngoài vị mặn, các quan chức Uruguay cho biết nước máy cũng có hàm lượng clorua, natri và trihalomethanes cao.

Trong cuộc họp báo vào tháng 5, Bộ trưởng Y tế Công cộng Uruguay Karina Rando cho hay không có rủi ro sức khỏe nào đối với hầu hết người dân. Tuy nhiên, bà khuyên những người có vấn đề sức khỏe, bao gồm tăng huyết áp và bệnh thận, cùng người đang mang thai nên hạn chế hoặc thậm chí tránh hoàn toàn nước máy.

Bộ cũng khuyến cáo người dân không nên thêm muối vào thức ăn của trẻ em và sử dụng nước đóng chai để pha sữa bột cho trẻ sơ sinh. Tổng thống Lacalle Pou hôm 19/6 cho biết “nguồn cung cấp nước được đảm bảo” nhưng mức độ clorua và natri trong nước “chắc chắn sẽ tăng”.

Theo báo cáo từ công ty nghiên cứu Scanntech Uruguay, doanh số bán nước đóng chai đã tăng vọt ở Montevideo và khu Canelones lân cận. Báo cáo ghi nhận mức tăng 224% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái.

Điều này khiến các tập đoàn bán lẻ phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu và lượng rác thải nhựa tăng đột biến. Nhưng nhiều cư dân ở Montevideo và khu vực lân cận không đủ khả năng mua nước đóng chai và buộc phải tiếp tục uống từ vòi, ông Santos cho biết.

Để cố gắng giảm bớt một số áp lực tài chính, chính phủ đã áp dụng miễn thuế đối với nước đóng chai.

Nỗ lực xử lý khủng hoảng

Trong sửa đổi hiến pháp năm 2004, Uruguay tuyên bố trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới coi tiếp cận nguồn nước là quyền cơ bản của con người.

Chính phủ Uruguay cho biết họ đã và đang thực hiện các bước để giải quyết vấn đề. Vào ngày 19/6, Tổng thống Lacalle Pou công bố việc xây dựng một con đập và hệ thống dẫn nước mới trên sông San José. Công trình này sẽ trở thành nguồn cung cấp nguồn nước thay thế sau khi hoàn thành thi công trong 30 ngày.

Người dân được đề nghị không rửa xe hoặc tưới vườn của họ trong khi các xe bồn đã được đưa vào hoạt động để cung cấp nước cho các tổ chức quan trọng như bệnh viện. Theo truyền thông địa phương, công nhân đã đào giếng ở Parque Batlle, biệt danh là “lá phổi” của thủ đô Montevideo để tìm nguồn nước thay thế

Uruguay không phải là quốc gia duy nhất ở Mỹ Latinh bị hạn hán. Nước láng giềng Argentina đang vật lộn với đợt hạn hán tồi tệ nhất trong nhiều thập niên, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp. Các nhà khoa học cho rằng biến đổi khí hậu không phải là nguyên nhân chính khiến lượng mưa giảm gây hạn hán ở Uruguay và Argentina vào cuối năm 2022 mà có khả năng là do hiện tượng La Nina. Và họ lập luận rằng biến đổi khí hậu gây ra nắng nóng khắc nghiệt làm trầm trọng thêm các tác động của hạn hán.

Trong khi đó, nhà thủy văn Miguel Doria tại Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) về Mỹ Latinh và Caribe có trụ sở tại Montevideo, cho rằng Uruguay cần thay đổi mối quan hệ với nước. Ông Miguel Doria cho rằng Uruguay “có mối liên hệ văn hóa với nước” và có xu hướng nhìn nhận rằng không cần phải quan tâm đến nước vì nó gần như vô hạn. Ông nói: “Điều thực sự cần thiết là thay đổi về văn hóa. Đây là cơ hội để thay đổi, để thích nghi”.

Thứ trưởng Bộ Môi trường của Uruguay Gerardo Amarilla trong phát biểu tại một diễn đàn về nước của Liên hợp quốc vào ngày 9/6 nhấn mạnh quốc gia này cần coi trọng nước như một nguồn tài nguyên và nhận ra rằng chúng ta đang sống trong một thế giới có khí hậu thay đổi.

Ngoài việc thay đổi nhận thức, ông Doria nói rằng Uruguay có thể tăng lượng nước sẵn có bằng cách xây dựng cơ sở hạ tầng mới như đập và nâng cấp các hệ thống cấp nước cũ kỹ để nâng cao hiệu quả. Quốc gia này cũng có thể làm giảm nhu cầu bằng cách thúc đẩy tái sử dụng nước và hình thành những thói quen mới.

Vĩnh Hải (T/h)