Quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng khiến dãy Himalaya bị ảnh hưởng

Theo dõi MTĐT trên

Với những vết nứt mới xuất hiện trên mặt đất, thị trấn Joshimath nằm trên dãy Himalaya ở miền bắc Ấn Độ tiếp tục trở thành tâm điểm chú ý. Nhưng các nhà khoa học cảnh báo có một bức tranh đáng lo ngại hơn đang diễn ra ở dãy Himalaya.

Họ cho rằng tốc độ xây dựng cơ sở hạ tầng của Trung Quốc và Ấn Độ trên khắp khu vực Himalaya có thể làm gia tăng đáng kể các nguy cơ và rủi ro thiên tai. Sự nóng lên toàn cầu đang làm mất ổn định hơn nữa khu vực dễ bị tổn thương về mặt sinh thái khi nhiệt độ tăng tiếp tục làm tan chảy các sông băng và băng vĩnh cửu.

Đây là nơi đường cao tốc đang được xây, đường ray đang được đóng, đường hầm đang được khoan, đập và đường băng đang được xây dựng ở cả hai bên của dãy Himalaya.

Andreas Kaab, giáo sư địa lý vật lý và thủy văn tại Đại học Oslo (Na Uy), đồng tác giả của một báo cáo chính về nguyên nhân của trận tuyết lở tàn khốc ở huyện Chamoli, bang Uttarakhand, Ấn Độ cho biết: “Họ đang ngày càng tiến gần hơn đến các mối nguy hiểm”.

Các nghiên cứu đã tập trung vào các sự kiện riêng lẻ nhưng khi chúng được ghép lại với nhau lại cho thấy nguy cơ xảy ra các hiểm họa ngày càng tăng trên toàn khu vực trải dài 3.500 km mà Trung Quốc và Ấn Độ chia sẻ chung đường biên.

Các nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra những mối nguy hiểm tương tự.

“Ngoài các điều kiện môi trường, việc xây dựng và mở rộng đường đã góp phần hình thành các vụ sạt lở đất mới thường nông và nhỏ, nhưng vẫn gây ra tử vong, gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng và làm gián đoạn giao thông”, một nghiên cứu được công bố bởi Hiệp hội Khoa học Địa chất Châu Âu cho biết.

Lở đất và các thiên tai khác ngày càng trở nên phổ biến trong những năm gần đây. Đường cao tốc Char Dham mới được xây dựng ở Uttarakhand cũng bị sạt lở một phần trong đợt mưa gió mùa năm ngoái. Hơn 200 người đã thiệt mạng và hai nhà máy thủy điện đang xây dựng bị hư hại nghiêm trọng trong trận tuyết lở Chamoli.

Trong khi chuẩn bị báo cáo về vụ việc, Cơ quan Quản lý Thảm họa Quốc gia của Ấn Độ nhận thấy rằng các quan chức trong huyện đã không tính đến các rủi ro liên quan đến khí hậu và cơ sở hạ tầng trong khi lập kế hoạch đối phó với các thảm họa trong tương lai.

Các chuyên gia cho biết nguy cơ thiên tai cũng cao không kém ở phía Trung Quốc. Sự tan băng của lớp băng vĩnh cửu đang đặt ra mối đe dọa to lớn đối với cơ sở hạ tầng được xây dựng trong khu vực. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Communications Earth and Environment vào tháng 10 cho thấy gần 9.400 km đường bộ, 580 km đường sắt, hơn 2.600 km đường dây điện và hàng nghìn tòa nhà ở cao nguyên Thanh Tạng nằm trong khu vực đóng băng vĩnh cửu.

“Đến năm 2050, 38,14% đường bộ, 38,76% đường sắt, 39,41% đường dây điện và 20,94% tòa nhà có thể bị đe dọa bởi sự tan băng của lớp băng vĩnh cửu ở những khu vực có nguy cơ cao” – báo cáo cho biết.

Ở phía đông Tây Tạng, phía bắc các bang Arunachal Pradesh và Sikkim của Ấn Độ, địa hình trở nên hiểm trở. Nguy cơ các dòng sông băng bị vỡ vẫn còn cao. “Khu vực này đã trải qua một loạt trận tuyết lở cường độ cao, sự tan rã của sông băng và lũ lụt bùng phát ở những hồ băng trong những thập kỷ gần đây”, một báo cáo được công bố vào năm ngoái trên tạp chí The Cryosphere cho biết.

Đầu tháng này, 28 người đã thiệt mạng sau khi một trận lở tuyết lớn đánh sập lối ra của một đường hầm ở huyện Medog, Tây Tạng. Năm 2000, một trận lở đất lớn đã phá hủy toàn bộ cầu, đường và các cơ sở viễn thông được xây dựng trong nhiều thập kỷ trước ở Bomi, cũng thuộc Tây Tạng. “Khu vực này là trọng tâm đầu tư đáng kể của chính phủ Trung Quốc, bao gồm cả việc xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Tứ Xuyên-Tây Tạng” – báo cáo đăng trên The Cryosphere cho biết.

Các quan chức Trung Quốc cho biết tuyến đường sắt sẽ đi qua 21 ngọn núi phủ tuyết cao hơn 4.000m so với mực nước biển và băng qua 14 con sông lớn.

“Ngoài địa hình hiểm trở, tuyến đường sắt sẽ phải đối mặt với các mối nguy hiểm khác như tuyết lở, lở đất và động đất”, You Yong, kỹ sư trưởng của Viện Môi trường và Nguy cơ vùng núi thuộc Viện Khoa học Trung Quốc nói với Tân Hoa xã.

Các chuyên gia cho rằng việc gia tăng xây các khu định cư ở những nơi như Nyingchi và Shigatse cũng đồng nghĩa với sự gia tăng đáng kể trong phát triển cơ sở hạ tầng, bao gồm cả đường xá và viễn thông. “Họ đã xây dựng 624 khu định cư biên giới mới” – Robbie Barnett, giáo sư cộng tác nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi ở London, trích dẫn các báo cáo của phương tiện truyền thông Trung Quốc.

“Mỗi trong số này phải có các thành phần cơ sở hạ tầng rộng lớn bao gồm đường xá, nguồn cung cấp điện, nguồn cung cấp nước… Nhiều nơi ở độ cao cực kỳ cao, hơn 4.000m, nơi chưa bao giờ có sự định cư của con người mà chúng ta biết, và nơi mà việc định cư của con người dường như không thực tế nếu không muốn nói là không thể, nếu không có công trình xây dựng, nguồn cung cấp, đầu vào…

Ở phía nam của các khu vực, Trung Quốc đã có các khu định cư mới, về phía Ấn Độ là các bang như Arunachal Pradesh và Sikkim, nơi việc xây dựng các dự án thủy điện đang được tiến hành hết tốc lực.

Một nghiên cứu do Hiệp hội Địa vật lý Hoa Kỳ công bố vào năm 2020 cho thấy trong số 23 hồ băng quan trọng ở Ấn Độ, 17 hồ nằm ở Sikkim. Những hồ như vậy được phân loại là nguy cấp khi chúng bị lấp đầy do băng tan và có nguy cơ vỡ.

Jeffrey Kargel, một nhà địa chất học người Mỹ đã thực hiện nhiều nghiên cứu về dãy Himalaya, cho biết: “Đáng lẽ đây phải là một khu dự trữ sinh quyển quốc tế, nơi không được phép có bất kỳ sự xáo trộn nào. Nhưng những gì chúng ta thấy ngày nay ở dãy Himalaya đang gia tăng rủi ro về các mối nguy hiểm, mức độ tiếp xúc với các mối nguy hiểm đó ngày càng tăng và kết quả là làm tăng tính dễ bị tổn thương trong khu vực. Chúng ta sẽ thấy rất nhiều thảm họa ở đây”.

Thiên Bảo (T/h)