Việt Nam có số bệnh nhân nấm phổi mạn tính cao thứ 5 trên thế giới

Theo dõi MTĐT trên

Tại Việt Nam hiện chưa có số liệu cụ thể về bệnh nấm phổi do Aspergillus, tuy nhiên khoảng 50% bệnh nhân đã từng mắc lao, đến khám lại tại các cơ sở chuyên khoa hô hấp mắc nấm phổi do Aspergillus. Việt Nam cũng là nước có gánh nặng nấm mạn tính thứ 5 trên thế giới với trên 55.000 ca.

Tiến sỹ Đinh Văn Lượng – Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết như vậy tại Hội thảo khoa học với chủ đề “Nấm phổi Aspergillosis và các dạng nấm phổi khác,” do Bệnh viện Phổi Trung ương tổ chức ngày 28/2.

Theo đại diện Bệnh viện Phổi Trung ương, nấm phổi là một bệnh nhiễm trùng phổi, ít gặp ở người bình thường có sức đề kháng tốt. Bệnh hay gặp ở người suy giảm miễn dịch, già yếu, mắc bệnh mạn tính lâu ngày. Tỷ lệ bệnh nấm phổi chỉ chiếm 0,02% các bệnh phổi, tuy nhiên khi bị nấm phổi không phát hiện điều trị kịp thời khả năng tử vong rất cao.

Nấm Aspergillus rất phổ biến, lưu hành trong không khí và rất dễ lây. Những bệnh nhân ung thư máu, ung thư các cơ quan khác, sau cấy ghép tạng hoặc điều trị các thuốc ức chế miễn dịch dài ngày sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu mắc nấm. Loại nấm này có thể gây bệnh ở những người đã/đang có bệnh tại phổi. Nấm Apergillus gây phá hủy phổi từ từ mạn tính.

Nếu không được điều trị, các bào tử nấm sẽ lan tràn và gây bệnh cơ quan khác như nấm não-màng não, tổn thương da, viêm cơ, viêm nội nhãn… thậm chí là nhiễm nấm huyết. Bệnh nhân sẽ chết do nhiễm trùng nhiễm độc, suy kiệt hoặc biến chứng nặng nề như ho ra máu ồ ạt.

Nguyên nhân gây bệnh nấm phổi là do các loại nấm: Candida, Aspergillus, Cryptococcus. Trong đó, hay gặp nhất là loại Aspergillus. Hầu hết bệnh nhân thường đến khám vì ho ra máu kéo dài không rõ lý do, sốt kéo dài kèm đau ngực, ho khạc đờm kéo dài kèm khó thở như hen. Cùng với đó là các trường hợp chẩn đoán viêm phổi điều trị kháng sinh kéo dài không khỏi.

Tiến sỹ Nguyễn Thị Bích Ngọc – Trưởng khoa Hô hấp (Bệnh viện Phổi Trung ương) phân tích những trường hợp được phát hiện và điều trị sớm có thể điều trị khỏi bằng các thuốc kháng nấm. Khoảng 1/2 số trường hợp không được điều trị, tử vong sau 5 năm. Một phần lớn các trường hợp chẩn đoán và điều trị muộn cần phải phẫu thuật, nút mạch cầm máu song song với việc điều trị thuốc nấm kéo dài. Những trường hợp này, nguy cơ tử vong cao trước và sau phẫu thuật. Những trường hợp muộn khác có thể biểu hiện bằng tình trạng suy mòn, khó thở nhập viện thường xuyên vì các tình trạng nhiễm khuẩn phổi.

Bệnh nấm phổi do Aspergillus biểu hiện thầm lặng. Triệu chứng hay gặp là mệt mỏi, sụt cân, ra mồ hôi, ho, khó thở, ho ra máu.

Hiện nay, việc chẩn đoán nhiễm nấm hiện nay còn gặp nhiều khó khăn về vấn đề nghi ngờ lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết. Trong khi đó, các bác sỹ và nhân viên y tế cần được đào tạo để cân nhắc nhiễm trùng nấm và thường biểu hiện lâm sàng không rõ ràng. Nhiều xét nghiệm chẩn đoán nấm không nhạy, không đặc hiệu, nhiều xét nghiệm không có sẵn ở nhiều nơi trên thế giới.

Trong công tác điều trị, bác sỹ Ngọc cho hay người bệnh nấm phổi thường phải điều trị đợt cấp trong khoảng 14 ngày và điều trị duy trì kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm, có loại thuốc chống nấm điều trị cho một bệnh nhân 50kg có thể lên tới 10 triệu mỗi ngày. Một đợt điều trị nấm phổi mạn tính cấp ít nhất trong 14 ngày. Chi phí điều trị nấm phổi thường rất cao, tạo gánh nặng tài chính lớn cho người bệnh.

Để tầm soát đưa vào điều trị 90% người nhiễm nấm phổi còn sót ngoài cộng đồng, sau hội thảo, Bệnh viện Phổi Trung ương sẽ xây dựng quy trình chẩn đoán điều trị theo đúng tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới, phù hợp với các quy định của Việt Nam. Hy vọng quy trình nhanh chóng được thông qua tại các bệnh viện đầu ngành tại Việt Nam.

Do chi phí điều trị bệnh nấm phổi rất lớn gây khó khăn cho công tác khám, phát hiện và điều trị bệnh, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương hy vọng sẽ có sự chung tay của hệ thống bảo hiểm y tế để người bệnh giảm bớt chi phí điều trị, được nhanh chóng phát hiện sớm và điều trị kịp thời căn bệnh nguy hiểm này.

Theo các chuyên gia y tế, để phòng bệnh nấm phổi, cần thường xuyên rèn luyện thân thể, ăn nhiều hoa quả tươi, nâng cao sức đề kháng. Tránh để nấm mốc trong nhà, đồ đạc sắp xếp gọn gàng, đủ ánh nắng, thông gió tránh ẩm ướt. Khi vệ sinh nhà cửa cần mang khẩu trang để tránh hít phải bụi nấm.…/.

Trên thế giới, tỷ lệ sống của bệnh nhân sau 1 năm, 5 năm, 10 năm tương ứng là 86%, 62%, 47%. Tỷ lệ mắc nấm phổi mạn tính ở bệnh nhân lao mới 14% và lao đã điều trị 56%. Rất nhiều quốc gia không đủ nguồn lực để chẩn đoán và điều trị.

Hiện nay, trên thế giới hàng năm có khoảng hơn 2 triệu người tử vong do các bệnh nấm và gây ra bệnh lâu dài cho hàng trăm triệu người. Các bệnh do nấm là một mối đe dọa sức khỏe toàn cầu, tuy nhiên lại chưa có sự quan tâm đúng mức trong việc tiếp cận chẩn đoán và điều trị.

Việc chẩn đoán và điều trị bệnh, có khả năng ngăn ngừa 1.3 triệu ca tử vong do nấm mỗi năm. Vì thế hàng năm vào ngày 1/2 được coi là “Ngày Phòng Chống bệnh Nấm Aspergillosis toàn cầu – World Aspergillosis day” nhằm chia sẻ kiến thức với hy vọng nâng cao nhận thức trong hệ thống y tế và người dân để phát hiện, điều trị và ngăn ngừa tử vong do nấm cũng như thúc đẩy các sáng kiến điều trị và nghiên cứu./.