Mong Đề án Phân cấp tổ chức và quản lý vận tải cho địa phương trong các lĩnh vực vận tải xóa được chồng chéo và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp vận tải

(Xây dựng) – Vừa qua, Bộ Giao thông vận tải đưa ra dự thảo Đề án Phân cấp tổ chức và quản lý vận tải cho địa phương trong các lĩnh vực vận tải để cơ quan, doanh nghiệp góp ý. Bộ Giao thông vận tải cho biết thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Thông báo Kết luận số 92/TB-VPCP ngày 03/5/2021 của Văn phòng Chính phủ về triển khai ra diện rộng việc phân cấp, ủy quyền, Bộ Giao thông vận tải đã xây dựng dự thảo Đề án Phân cấp tổ chức và quản lý vận tải cho địa phương trong công tác các lĩnh vực vận tải.

Tàu phà của Công ty TNHH Một thành viên Thạnh Thới.

Công ty TNHH Một thành viên Thạnh Thới, địa chỉ tại Khu phố 1, phường Tô Châu, thành phố Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang, đã hơn 10 năm hoạt động trong lĩnh vực vận tải thủy nội địa từ bờ ra đảo, một trong những doanh nghiệp có số lượng phà biển vận tải hành khách và hàng hóa, tàu nội địa lớn nhất Việt Nam, đã có Văn bản góp ý kiến về dự thảo Đề án Phân cấp tổ chức và quản lý vận tải cho địa phương trong công tác các lĩnh vực vận tải gửi: Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Xuân Sang, Vụ Vận tải – Bộ Giao thông vận tải.

Quản lý còn nhiều chồng chéo…

Công ty TNHH Một thành viên Thạnh Thới cho biết, hiện công ty đang làm chủ 14 phương tiện phà khách cấp VR-SB và cấp biển hạn chế II chạy tuyến cố định Hà Tiên – Phú Quốc, Rạch Giá – Phú Quốc và ngược lại. Công ty đồng thời đang vận hành 05 bến thủy nội địa (TNĐ) được Sở Giao thông vận tải tỉnh Kiên Giang cấp phép tại thành phố Hà Tiên và thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Ông Nguyễn Ngọc Thới, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Thạnh Thới cho rằng: “Chúng tôi được biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Thông báo Kết luận số 92/TB-VPCP ngày 03/5/2021 của Văn phòng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã xây dựng và đang lấy ý kiến góp ý dự thảo Đề án Phân cấp tổ chức và quản lý vận tải cho địa phương trong các lĩnh vực vận tải (dự thảo Đề án). Là doanh nghiệp có bề dày hơn 10 năm hoạt động trong lĩnh vực vận tải thủy nội địa từ bờ ra đảo, có số lượng phà biển vận tải hành khách và hàng hóa, phương tiện lớn nhất Việt Nam, chúng tôi xác định bản thân là đối tượng điều chỉnh trực tiếp của quản lý hành chính trong lĩnh vực giao thông thủy nội địa từ bờ ra đảo. Do vậy, việc đóng góp ý kiến cho dự thảo Đề án, cụ thể trong lĩnh vực giao thông thủy nội địa, là cơ hội cho chúng tôi gửi tới Quý Bộ tiếng nói phản ánh đời sống thực tế chịu tác động từ thay đổi trong quản lý hành chính nhà nước…”

Về những tồn tại trong tổ chức vận tải trong giao thông thủy nội địa từ bờ ra đảo: “… Một số khu vực vùng nước cảng biển có một số bến thủy nội địa hoạt động, để thống nhất một vùng nước chỉ có một cơ quan quản lý tránh chồng chéo, Bộ Giao thông vận tải đã giao việc quản lý cấp phép phương tiện thủy ra vào bến thủy nằm trong vùng nước cảng biển về cảng vụ hàng hải thực hiện. Điều này tạo điều kiện thuận lợi rất nhiều cho doanh nghiệp. Tuy nhiên trên thực tế thì bến thủy đó vẫn có hai cơ quan quản lý nhà Nước của hàng hải và thủy nội địa quản lý…”.

Công ty TNHH Một thành viên Thạnh Thới (Công ty) vận hành 05 bến tuyến nội địa do Sở Giao thông vận tải tỉnh Kiên Giang cấp phép, trong đó tại thành phố Hà Tiên có 03 bến. Bến thủy nội địa của công ty phần lớn tiếp nhận các phương tiện SB, SI, SII (khoảng 80%) và tiếp nhận 10 phà biển của công ty hoạt động tuyến từ bờ ra đảo (khoảng 20%). Phương tiện tàu sông cập bến thủy nội địa của công ty thường xuyên xuôi ngược các vùng Đồng bằng sông Cửu Long để thu gom nông sản, tiếp nhận vật tư, hàng hóa tại những bến nhỏ không được công bố, việc Cảng vụ Hàng hải quản lý bến và cấp phép cho các phương tiện này chồng chéo và không rõ ràng.

Phương tiện, hàng hóa còn ùn ứ

Phà biển của công ty vào sâu trong nội thủy tại ấp Ngã Tư, xã Thuận Yên, thành phố Hà Tiên theo định kỳ lên đà duy tu sửa chữa hàng năm, Cảng vụ Hàng hải Kiên Giang không đồng ý quản lý và cấp phép cho tàu cập và rời bến. Công ty Thạnh Thới phải gửi yêu cầu Cảng vụ Đường thủy nội địa Kiên Giang tiếp nhận và làm thủ tục từng trường hợp cụ thể tốn rất nhiều thời gian, giấy tờ. Phà biển của công ty chạy tuyến cố định Hà Tiên – Phú Quốc theo quy định phải dừng hoạt động khi diễn biến thủy văn phức tạp, mưa bão. Khi phà được phép hoạt động trở lại, phương tiện và hành khách ùn ứ trên bến, hoặc dịp nghỉ lễ, Tết, lượng di chuyển tăng đột biến nhưng Cảng vụ Hàng hải Kiên Giang chỉ giải quyết cấp phép cho số phà có thời gian đăng ký giờ chạy còn lại trong ngày. Trong khi đó, lực lượng phà còn trống vòng tua không được chạy do đã qua giờ chạy đăng ký trong ngày dẫn đến hành khách, hàng hóa và phương tiện ùn ứ trên bến, hàng hóa hư hỏng, thiệt hại tài sản cho người dân.

Kế hoạch đăng ký tăng chuyến chỉ được hồi đáp trong vòng 03 ngày làm việc, sau khi Cảng vụ tiếp nhận hồ sơ bản chính. Thời điểm cuối tuần, ngày nghỉ lễ Tết hoặc di chuyển từ Hà Tiên tới Rạch Giá (nơi đặt trụ sở Cảng vụ Hàng hải Kiên Giang) gặp trở ngại dẫn đến chuỗi phản ứng phê duyệt hồ sơ không kịp đáp ứng thay đổi của tình hình giao thông tại chỗ gây rất nhiều phản cảm từ hành khách. Khái niệm đảo hàng hải/ đảo thủy nội địa lần đầu tiên được đề cập trong một văn bản pháp lý Việt Nam. Dưới góc nhìn thống nhất toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền biển đảo tuyệt đối của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, khái niệm đảo chỉ có một, việc phân biệt đảo hàng hải/ đảo thủy nội địa chắc chắn sẽ là ngòi nổ cho rất nhiều tranh luận công pháp quốc tế, chủ quyền quốc gia, chính trị và thực tiễn. Các tiêu chí phân biệt, giải thích đảo hàng hải/ đảo thủy nội địa phải chăng cần nhiều hơn một mục trong Thông tư 16 sửa đổi hướng dẫn. Việc đánh giá tác động truyền thông khi công bố khái niệm mới trong thông tư sửa đổi cũng nên được cân nhắc, thăm dò.

Dẫn giải thực tiễn nếu coi Phú Quốc đủ điều kiện đảo hàng hải, vậy nhu cầu thiết yếu đi lại với đất liền của dân cư tại các đảo thuộc quần đảo An Thới như Hòn Thơm, Hòn Dăm…, các đảo thuộc quần đảo Hải Tặc, Hòn Nghệ, Hòn Tre…, nơi chưa đủ điều kiện đón tiếp phương tiện tàu biển cấp III sẽ được hướng dẫn và quản lý như thế nào? Việc quản lý tuyến vận tải ra các đảo hàng hải không đủ điều kiện tiếp nhận tàu biển hạn chế III hoặc các bến thủy nội địa nằm trong vùng nước cảng biển liệu có tiếp tục chồng chéo trong quản lý giữa Cảng vụ Hàng hải và Cảng vụ Đường thủy nội địa?

Hiện nay, Cảng vụ Đường thủy nội địa một số địa phương đã thực hiện theo thông tư 16/2013/TT-BGTVT quản lý bến thủy nội địa, cảng thủy nội địa làm thủ tục cấp phép cho tàu vào và rời bến như: tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tuyến Vũng Tàu – Côn Đảo là tuyến từ bờ ra đảo theo phụ lục 1 Thông tư 16/2013/TT-BGTVT. Như vậy, Côn Đảo được coi là đảo thủy nội địa hay đảo hàng hải?

Chúng tôi nhận thấy việc phân cấp quản lý tuyến hàng hải và tuyến thủy nội địa qua sự khác biệt “tuyến mà phương tiện hoạt động trên tuyến yêu cầu là tàu biển hạn chế III” đã thể hiện đầy đủ tinh thần của dự thảo Đề án là phân cấp, ủy quyền trong quản lý hành chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và trách nhiệm của các cấp hành chính, bảo đảm sự quản lý tập trung, thống nhất của Chính phủ, phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, nguồn lực của các địa phương nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực hàng hải.

Đề nghị bổ sung phạm vi điều chỉnh của Thông tư 16 theo tinh thần Chỉ thị 37/CT-TTg ngày 29/09/2020 của Thủ tướng chính phủ về thúc đẩy phát triển vận tải thủy nội địa giữa các đảo có tiềm năng khai thác vận tải.

Văn bản góp ý kiến dự thảo Đề án Phân cấp tổ chức và quản lý vận tải cho địa phương trong các lĩnh vực vận tải của Công ty Thạnh Thới.

Xã đảo Tiên Hải trực thuộc thành phố Hà Tiên có vị trí tiền tiêu chiến lược đặc biệt về kinh tế, quốc phòng và an ninh của tỉnh Kiên Giang nói riêng và Việt Nam nói chung. Từ ngày 08/01/2020, huyện đảo Phú Quốc chính thức trở thành thành phố biển đảo theo Nghị quyết số 1109/NQ-UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam. Với sự phát triển kinh tế của tỉnh Kiên Giang nói chung và thành phố Hà Tiên nói riêng trong thời gian qua, nhu cầu đi lại vận chuyển hàng hóa của nhân dân cũng như của khách du lịch giữa thành phố Hà Tiên/ thành phố Phú Quốc và xã đảo Tiên Hải tăng trưởng vượt bậc. Nằm ở vị trí giữa hai thành phố Hà Tiên (cách 13 hải lý) và Phú Quốc (12 hải lý), hiện tại người dân và khách du lịch đi tới xã đảo Tiên Hải có nhu cầu đi tiếp tới thành phố Phú Quốc bắt buộc phải quay trở lại thành phố Hà Tiên do không có tuyến vận tải hành khách và hàng hóa hiện hữu.

Dự thảo Đề án đã nêu bật thay đổi quyết liệt và cơ bản trong phân cấp quản lý tuyến vận tải thủy từ bờ ra đảo. Tuy nhiên, đà phát triển kinh tế vượt bậc của đất nước trong những năm qua đã thúc đẩy nhu cầu vận tải thủy nội địa giữa các đảo và quần đảo của đất nước. Chúng tôi mong muốn việc sử đổi thông tư 16/2013/TT-BGTVT sắp tới cũng sẽ có hướng dẫn chi tiết phù hợp với sự phát triển không ngừng của xã hội.