Kỳ cuối: Liệu mọi sai phạm có do nhà đầu tư gây ra?

(Xây dựng) – Qua loạt bài “Sai phạm xây dựng – ý kiến của người trong cuộc”, nguyên nhân gây ra sai phạm là do áp dụng các quy định của pháp luật hay do nhà đầu tư cũng chưa hoàn toàn đúng vì chưa có một khảo sát, thống kê nào đưa ra con số để đánh giá và mặc nhiên mọi sai phạm là do nhà đầu tư gây ra?

Theo quy chế 930ha, thì khu vực này chỉ cho phép xây 5 tầng là tối đa, trên 5 tầng là phải đục lỗ giữa nhà, nếu không phải đục lỗ và xây cao 28 tầng thì chỉ chủ đầu tư mới biết rõ?

Theo quy định của Hiến pháp, cán bộ chỉ được thực thi công vụ theo quy định của pháp luật, người dân được thực hiện các công việc mà pháp luật không cấm. Đối chiếu cụ thể trong lĩnh vực xây dựng qua các thời kỳ, các quy định của pháp luật (Quy chuẩn xây dựng Việt Nam và các văn bản liên quan) là rõ ràng và cụ thể, nhưng khi triển khai về địa phương, cụ thể là Thành phố Hồ Chí Minh, có những điểm chưa phù hợp, là áp đặt người dân có nhu cầu xây dựng theo hướng xin, cho đẩy nhà đầu tư vào sai phạm.

Khi bị lập biên bản sai phạm xây dựng, cơ quan quản lý không làm hết trách nhiệm là tìm nguyên nhân, đối chiếu các quy định của pháp luật để hướng dẫn người dân khắc phục, không trả lời, giải quyết, đề nghị của người sai phạm. Đó là nguyên nhân làm phát sinh, gia tăng vi phạm trong xây dựng. Khi gia tăng sai phạm trong xây dựng thì quy định mức xử phạt cũng tăng theo, mục đích là để người vi phạm “sợ”? Là cơ hội để tăng quyền lực cán bộ thực thi công vụ, càng tăng quyền lực thì hệ lụy là người dân “ngại” đầu tư, giảm xây dựng và xa hơn là chuyển đầu tư đi địa phương khác.

Cốt lõi của việc giảm sai phạm trong xây dựng là quy hoạch được duyệt phải phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành. Việc cấp phép xây dựng phải tuân thủ Quy chuẩn quốc gia và các văn bản liên quan, minh bạch. Khi người dân được giải thích rõ ràng họ sẽ đồng thuận, đồng thời sẽ kéo theo sai phạm giảm. Kéo giảm sai phạm trong xây dựng, phải giảm xin, cho nhưng để giảm xin, cho lúc này là chưa dễ dàng và có biểu hiện nhiêu khê hơn trước đây ở tất cả lộ trình từ khi xin Quy hoạch, cấp phép, xây dựng và hoàn công.

Ví dụ: Khu trung tâm hiện hữu Thành phố Hồ Chí Minh (930ha), nên quy định công khai chỉ tiêu quy hoạch đủ để xây một căn nhà bình thường bao gồm: Độ cao, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, công khai phù hợp với từng tuyến phố (xin được nói rõ, là phải phù hợp với thực trạng đã có nhà xây dựng mới của từng tuyến phố, đảm bào hài hòa và không có bất kỳ ngoại lệ về tăng chiều cao, hệ số sử dụng đất, mật độ xây dựng) thì sẽ ít phát sinh vi phạm trong xây dựng, nhưng sẽ khuyến khích nhà đầu tư hợp khối, chỉnh trang đô thị là góp phần phát triển kinh tế và ổn định xã hội.