Văn hóa chung cư

Theo dõi MTĐT trên

Hà Nội những năm 1960 trở về trước vừa hẹp về diện tích, lại thấp về chiều cao kiến trúc đô thị. Phần lớn phố xá chỉ là những nhà vài ba tầng. Rất nhiều phố có nhà chỉ một tầng như nhà cấp 4 hiện nay.

Cũng đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, bắt đầu xuất hiện những chung cư. Nhưng từ “chung cư” (cư dân cùng sống) chỉ mãi gần đây mới xuất hiện. Ngày ấy gọi là khu tập thể. Một loạt khu tập thể lần lượt ra đời : Nguyễn Công Trứ, Kim Liên rồi Vĩnh Hồ, Thành Công, Giảng Võ…

Hai khu đầu tiên là Nguyễn Công Trứ và Kim Liên xây bằng gạch thông thường. Về sau, để cho nhanh và tiết kiệm chi phí, người ta xây bằng những tấm ghép gọi là nhà lắp ghép. Đó là các khu Vĩnh Hồ, Thành Công, Giảng Võ, Thanh Xuân. Tất cả là những dãy nhà 5 tầng, trông như những tổ chim.

Vì vậy mà người ta gọi nhà lắp ghép là nhà tổ chim. Mỗi tòa nhà như thế chứa được hàng trăm hộ gia đình. Ngày ấy là thời bao cấp. Đời sống mọi người đặc biệt là cán bộ, viên chức Nhà nước rất khó khăn, nhất là chuyện nhà ở.

Không ít gia đình gồm cả ba thế hệ cùng sống trong những diện tích chật chội chỉ vài chục mét vuông như ổ chuột. Vậy nên ai có được căn hộ lắp ghép ở những khu nói trên kể như là cực kỳ diễm phúc.

Bắt đầu thế kỷ 21 trở lại đây, đời sống người dân Hà Nội được nâng cao. Bộ mặt thủ đô cũng khác trước nhiều. Dân số lại cũng tăng trưởng nhanh. Những khu lắp ghép cũ đã không thể đáp ứng và trở nên lạc hậu.

Vậy nên đã lần lượt xuất hiện những chung cư cao tầng bề thế ở khắp các quận, huyện. Những chung cư này là những quần thể tổng hợp chiếm những diện tích rất rộng, gấp cả chục lần những khu tập thể, lắp ghép trước đây.

Gọi là “quần thể tổng hợp” vì ngoài những căn hộ cao cấp giành cho dân sinh sống còn những diện tích đáng kể để mở siêu thị, cho các công ty, tổ chức, cơ quan và dân kinh doanh thuê.

Ngoài ra, nhiều khu còn có nhà trẻ, vườn hoa…Một số chung cư nổi tiếng thời kỳ đầu như Linh Đàm, Trung Hoà – Nhân Chính, Mỹ Đình, Nam Thăng Long (còn gọi là Ciputra ), Ngã Tư Sở, Việt Hưng…Càng ngày, những chung cư mọc lên càng nhiều, không thể kể hết.

Hiện tại ở Hà Nội phải có tới hàng ngàn chung cư có rải rác ở tất cả các quận, huyện. Có ba loại chung cư. Một là trung, cao cấp giành cho những người có điều kiện về tài chính. Mỗi căn hộ có diện tích hàng trăm m2, tương ứng với giá tiền dăm, mười tỷ đồng. Căn nhỏ nhất cũng vài ba tỷ.

Loại thứ hai là nhà ở xã hội, chủ yếu là những chung cư mini với những căn hộ nhỏ, hẹp chỉ từ 40-70 m2. Để có được một căn hộ, người mua chỉ phải mất chừng dăm bảy trăm triệu đến hơn một tỷ đồng.

Loại thứ ba là chung cư giành cho việc tái định cư, tức là để cho dân ở những khu vực phải giải phóng mặt bằng đến ở. Những căn hộ này chỉ tương đương với loại nhà ở xã hội, không thể có chất lượng bằng nhà kinh doanh.

Chung cư tạo cho thủ đô một bộ mặt khác hẳn trước : Hiện đại, hoành tráng, văn minh, đẹp mắt và chứa được một lượng cư dân đáng kể. Phần lớn các chủ đầu tư xây chung cư theo một lộ trình giống nhau.

Sau khi có được đất và giấy phép xây dựng, họ bắt đầu huy động vốn bằng nhiều nguồn, trong đó có việc nhận tiền đặt cọc của người mua như một thứ trả góp. Nhà xây cao đến đâu, người mua trả tiếp đến đó.

Cách này tạo điều kiện cho khách hàng không phải trả cục tiền lớn một lúc nhưng cũng dễ gặp rủi ro nếu chủ đầu tư làm ăn không trung thực, có ý lừa đảo hoặc bất lực về nguồn vốn dẫn đến không hoàn thành được việc xây dựng khiến khách hàng “sa lầy”, nhà không có ở mà tiền cũng không lấy lại được. Thực tế thời gian qua cho thấy không ít chủ đầu tư đã lâm vào tình trạng này khiến người mua kiện tụng rắc rối mà vẫn không có hồi kết.

Cho phép xây chung cư để bán cho dân, giải quyết nhu cầu về nhà ở là một chủ trương đúng đắn của nhà nước. Tuy nhiên, cần có sự quy hoạch sao cho khoa học để bảo đảm mỹ quan đô thị và sự hài hoà với cảnh quan xung quanh. Và rất cần tuân thủ một chủ trương khác của nhà nước là không xây ở nội đô để giảm thiểu dân số, tránh ùn tắc và tai nạn giao thông vốn đã xảy ra trầm trọng từ lâu.

Tuy nhiên, nhiều chủ đầu tư và cơ quan cấp phép xây dựng đã cố tình lãng quên điều này để vẫn cho mọc lên nhiều chung cư mới mà công trình nhà 18 tầng ở 8B phố Lê Trực (quận Ba Đình, Hà Nội) với nhiều vi phạm khiến dư luận phản ứng là một ví dụ cụ thể.

Chung cư xuất hiện ngày càng nhiều gắn liền với một khái niệm về văn hoá cộng đồng. Hiểu nôm na là tại các chung cư cần phải duy trì được nếp sống văn hoá. Như vậy, có thể nói chung cư xuất hiện sẽ gắn liến với một cụm từ mới : Vănhóa chung cư. Đó là sự hài hòa giữa hình thức đẹp, bề thế của khiến trúc, dáng vẻ bên ngoài và chất lượng cuộc sống, nét văn minh, lịch sự, biết tôn trọng những quy định chung của cư dân sống tại các chung cư.

Điều này chưa phải chung cư nào cũng đạt được. Không ít nơi luôn có sự mâu thuẫn, tranh chấp giữa chủ đầu tư và cư dân mà nguyên nhân thường là phía chủ đầu tư do chạy theo lợi nhuận mà không thực hiện đầy đủ những điều đã cam kết với khách. Tình trạng sống tuỳ tiện, không chấp hành quy chế chung đã xảy ra ở một số cư dân kém ý thức đã ảnh hưởng đến nhiều người khác.

Khi sinh sống ở chung cư, chỉ cần mỗi thành viên luôn thể hiện văn hóa, văn minh trong các nghĩ, cách làm, và trong mọi hoàn cảnh, nhất là tại những nơi sử dụng sinh hoạt chung, thì một môi trường sống của cộng đồng chắc chắn sẽ luôn thân thiện, vui vẻ, hòa nhã.

Chung cư là một xã hội thu nhỏ. Vậy nên rất cần sự để mắt của các cơ quan chức năng như chính quyền, an ninh, văn hoá, giáo dục, y tế…Sau này, khi những thành phố gọi là “vệ tinh” của thủ đô phát triển chắc chắn sẽ còn mọc lên nhiều chung cư.

Đó là một hình ảnh không thể thiếu của một thành phố hiện đại. Hy vọng những quần thể cư dân này sẽ ngày càng văn minh, hiện đại và đẹp hơn về tất cả mọi phương diện./.