Khủng hoảng khí hậu tạo ra các đợt bùng phát dịch bệnh ở Châu Phi

Phân tích mới của Tổ chức y tế Thế giới (WHO) đã phát hiện ra rằng số lượng các đợt bùng phát dịch bệnh được báo cáo và các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe liên quan đến khí hậu ở Châu Phi đã đạt mức cao nhất từ ​​trước đến nay trong thế kỷ này, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng y tế trong một khu vực nơi có 47 triệu người đang phải đối mặt với nạn đói cấp tính. Hầu hết các khu vực đang phải chống chọi với đợt hạn hán tồi tệ nhất trong ít nhất 40 năm, với dự đoán là mùa thiếu mưa thứ năm, trong khi các khu vực khác phải đối mặt với lũ lụt và xung đột.

Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực Châu Phi cho biết “Biến đổi khí hậu đang có tác động ở đây và bây giờ đến sức khỏe của người châu Phi. Sự thiếu hụt mưa trong bốn mùa liên tiếp đã thiêu đốt trái đất và đẩy người dân ra khỏi nhà để tìm kiếm thức ăn và nước uống. Điều quan trọng là các nhà lãnh đạo thế giới phải đạt được thỏa thuận về việc ngăn chặn sự gia tăng nhiệt độ tại hội nghị về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc lần thứ 27 (COP27) sắp diễn ra ở Châu Phi. Là một lục địa, chúng tôi ít chịu trách nhiệm nhất đối với sự nóng lên toàn cầu, nhưng là một trong những người đầu tiên chịu tác động bi thảm của nó”.

Phân tích 7 quốc gia ở Châu Phi: Djibouti, Ethiopia, Kenya, Somalia, Nam Sudan, Sudan và Uganda – đã ghi nhận 39 vụ bùng phát lũ lụt và các sự kiện sức khỏe cộng đồng cấp tính khác được báo cáo từ ngày 1 tháng 1 đến ngày 30 tháng 10 năm 2022. Điều này cho thấy số liệu báo cáo hàng năm cao nhất kể từ năm 2000, khi chỉ còn hai tháng còn lại trong năm. Các đợt bùng phát bệnh sởi, dịch tả, sốt vàng da, viêm màng não và các bệnh truyền nhiễm khác chiếm hơn 80% các sự kiện sức khỏe cộng đồng cấp tính được báo cáo, trong đó hạn hán, lũ lụt và các thảm họa khác chiếm 18%.

Ước tính hàng triệu trẻ em dưới 5 tuổi đang phải đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng cấp tính, làm tăng nguy cơ không chỉ bị đói mà còn dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi bùng phát dịch bệnh do khả năng miễn dịch suy yếu. Trẻ suy dinh dưỡng dễ mắc các bệnh thông thường ở trẻ nhỏ. Trên toàn cầu, 45% trẻ dưới 5 tuổi tử vong có liên quan đến suy dinh dưỡng.

Trong 4 năm qua, số người phải đối mặt với nạn đói nghiêm trọng ở Châu Phi đã tăng hơn gấp đôi. Chúng ta phải chấm dứt sự gia tăng khốn khổ theo cấp số nhân này. Giữa suy dinh dưỡng và chết có bệnh tật. Điều kiện khắc nghiệt ở vùng Châu Phi rộng lớn là một cơn bão hoàn hảo cho các đợt bùng phát, trừ khi chúng ta hành động nhanh chóng, nó sẽ bùng phát với cường độ ngày càng tăng. Để thực hiện một biện pháp ứng phó khẩn cấp hiệu quả cho cuộc khủng hoảng này, cần 124 triệu đô la Mỹ, nhưng đến nay mới chỉ nhận được 34% yêu cầu của các quốc gia Châu Phi.

Tỷ lệ tiêm chủng vắc xin cứu mạng trẻ em thấp hơn nhiều so với ngưỡng cần thiết để ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát. Ở hầu hết các quốc gia trong khu vực, tỷ lệ bao phủ vắc xin sởi quá thấp để ngăn ngừa các ca bệnh và tất cả các quốc gia Châu Phi đã phải đối phó với dịch sởi bùng phát vào năm 2022.

Hạn hán không phải là hiện tượng thời tiết khắc nghiệt duy nhất mà khu vực phải đối mặt. Nam Sudan đang trải qua năm thứ 4 liên tiếp bị ngập lụt với 40% diện tích đất nước ngập trong nước. Mưa lớn và lũ quét tiếp tục ảnh hưởng đến hàng chục nghìn người trên khắp nước láng giềng Sudan. Lũ lụt đã phá hủy hoặc làm hư hại hàng nghìn ngôi nhà và hàng chục cơ sở y tế, nguồn nước và nhà vệ sinh ở 15 bang. Ngoài ra, gia súc và nhiều diện tích đất nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, góp phần làm mất an ninh lương thực.

Tình trạng mất an ninh lương thực, do lũ lụt và hạn hán, cùng với xung đột, bụi phóng xạ từ đại dịch COVID-19, giá thực phẩm và nhiên liệu cao, đã buộc người dân phải rời bỏ nhà cửa và khu vực hiện có 4,5 triệu người tị nạn. 12,7 triệu người phải di dời trong nước. Việc di dời dân cư thường có nghĩa là họ sẽ bỏ lỡ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà họ cần, bao gồm cả chăm sóc phòng ngừa. Những nơi trú ẩn tạm thời đông đúc với điều kiện nước và vệ sinh kém có thể góp phần làm tăng nguy cơ bùng phát dịch.

Để đối phó với cuộc khủng hoảng y tế ngày càng sâu rộng, WHO tập trung vào việc đảm bảo các nhóm dân số dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ em được tiếp cận với các dịch vụ y tế thiết yếu, bảo vệ quần thể khỏi bệnh tật thông qua các chiến dịch tiêm chủng, phát hiện và ứng phó với các đợt bùng phát và điều trị suy dinh dưỡng cấp tính nặng, cùng các hành động khác .

WHO đã huy động hơn 7 triệu đô la Mỹ vật tư và thiết bị cho Châu Phi bao gồm 3 triệu đô la Mỹ bộ dụng cụ cho người suy dinh dưỡng nặng hoặc các bệnh như tả và sởi. Tổ chức cũng đã đào tạo hàng nghìn nhân viên y tế trên toàn khu vực về quản lý suy dinh dưỡng cấp tính.

WHO khẩn thiết cần các đối tác hợp tác để hỗ trợ ứng phó với tình trạng mất an ninh lương thực trong khu vực liên quan đến mất an toàn vệ sinh thực phẩm. Chúng ta cần thêm nhiều thiết bị và vật tư y tế thiết yếu, vắc xin, thuốc men và bộ dụng cụ để hỗ trợ các dịch vụ y tế thiết yếu. Ngoài ra cần phải đẩy mạnh các hành động quan trọng như tiêm chủng và cải thiện giám sát để ngăn chặn dịch bùng phát vượt quá tầm kiểm soát. Thế giới không thể trì hoãn lâu hơn nữa, phải hành động ngay bây giờ.