Bình Dương kiến nghị giải pháp để phát triển vùng Đông Nam bộ theo Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị

(Xây dựng) – Tại Hội nghị quán triệt và triển khai Nghị quyết 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 do Bộ Chính trị tổ chức, ông Võ Văn Minh – Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương đã có bài tham luận kiến nghị các giải pháp để vùng Đông Nam bộ phát triển xứng tầm.

Thiếu và yếu trong liên kết vùng

Nghị quyết 24 nhận định, Đông Nam Bộ là vùng kinh tế năng động, sáng tạo, đi đầu trong đổi mới và phát triển, đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế, xuất khẩu, thu ngân sách nhà nước và giải quyết việc làm của cả nước.

Hạ tầng kỹ thuật đô thị và xã hội được Bình Dương đầu tư hiện đại nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

Tuy nhiên, vùng Đông Nam Bộ còn nhiều hạn chế, yếu kém và khó khăn, thách thức lớn như: Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; một số chỉ tiêu quan trọng chưa đạt như đề ra. Công tác quy hoạch và triển khai thực hiện các quy hoạch còn chậm. Mạng lưới kết cấu hạ tầng cấp vùng, liên vùng, nhất là hạ tầng giao thông kết nối nội vùng và liên vùng còn thiếu, yếu, chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến sự phát triển và sức lan toả của vùng. Công nghiệp phát triển thiếu bền vững, chủ yếu là gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng thấp. Phát triển nhà ở xã hội, nhất là nhà ở cho công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất chưa đáp ứng yêu cầu. Liên kết nội vùng và liên vùng chưa hiệu quả…

Phát biểu tại Hội nghị, ông Minh cho biết, qua 25 năm hình thành và phát triển Bình Dương đã đạt những kết quả khả quan. Tính đến cuối năm 2021, quy mô kinh tế đạt 408.861 tỷ đồng (gấp 104,3 lần so với năm 1997), đứng thứ 3 cả nước; trong đó nông nghiệp tăng 14,2 lần, dịch vụ tăng 112,2 lần, công nghiệp tăng 140,6 lần. Bình Dương đã vươn lên là một trong số những địa phương thuộc tốp đầu cả nước về thu nhập bình quân đầu người, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, thu hút đầu tư trong nước, thu ngân sách, đóng góp ngân sách Trung ương…

Những kết quả đó đã góp phần đưa Bình Dương sớm trở thành địa phương có tốc độ phát triển kinh tế nhanh và là địa phương đầu tiên đạt mức thu nhập trung bình cao. Điều đó đã đặt Bình Dương đứng trước thách thức sớm phải đương đầu và vượt qua bẫy thu nhập trung bình.

Xác định đây không chỉ là bài toán về năng suất lao động, phát triển kinh tế, mà còn là bài toán phát triển bền vững, bài toán bình đẳng xã hội, phát triển bao trùm và đồng đều, bài toán đô thị hóa, kết nối, hội nhập phát triển, tỉnh Bình Dương đã xây dựng chiến lược 6 trụ cột để vượt qua bẫy thu nhập trung bình.

6 trụ cột này sẽ bao hàm thực thi việc tái cấu trúc mạng lưới công nghiệp nội tỉnh và xây dựng các mô hình công nghiệp mới, gắn liền với mạng lưới công nghiệp của vùng.

Khu công nghiệp tại Bình Dương.

Cụ thể, Bình Dương sẽ xây dựng và nâng cấp các khu công nghiệp hiện hữu trở thành các khu công nghiệp thông minh, với khả năng cung cấp nền tảng công nghệ 4.0 như: Internet vạn vật (IoT), Big Data… để giúp nhà đầu tư dễ dàng xây dựng, triển khai mô hình nhà máy thông minh, sản xuất thông minh một cách nhanh chóng và hiệu quả, nhằm gia tăng năng suất lao động và thu hút các ngành công nghiệp xanh, thân thiện với môi trường.

Nghị quyết số 24 của Bộ Chính trị đã xác định khu vực Nam Bình Dương thuộc tiểu vùng trung tâm phát triển của toàn vùng – nổi bật với các thế mạnh về công nghiệp công nghệ cao và chuyên sâu, dịch vụ chất lượng cao, giáo dục – đào tạo, y tế và đầu mối giao thương với quốc tế; khu vực Bắc Bình Dương thuộc tiểu vùng phía Bắc là khu vực phát triển kinh tế cửa khẩu, kho vận, mở rộng không gian phát triển công nghiệp của vùng.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ đó, Bình Dương sẽ thực thi việc tái cấu trúc mạng lưới công nghiệp nội tỉnh và xây dựng các mô hình công nghiệp – đô thị – dịch vụ mới, gắn liền với quy hoạch vùng. Bình Dương đã xác định cần tiếp tục nâng cấp mô hình phát triển công nghiệp của tỉnh nhằm từng bước rời xa thâm dụng lao động và thâm dụng đất đai.

Mục tiêu là vậy, nhưng để thành hiện thực không hề dễ mà cần phải giải quyết nhiều vấn đề thực tiễn đặt ra. Ông Minh cho rằng, vùng Đông Nam bộ nói chung và tỉnh Bình Dương nói riêng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ liên kết phát triển vùng đã và đang gặp phải một số vướng mắc nổi bật. Đó là các tỉnh trong vùng như Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai chưa có cơ chế đặc thù và chưa được đầu tư đúng mức để thực hiện chức năng phát triển.

Kết cấu hạ tầng mặc dù được đầu tư khá lớn, đồng bộ nhưng ngày càng quá tải chưa theo kịp nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của vùng, nhất là hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục chất lượng cao… Các dự án giao thông trọng điểm kết nối vùng do Trung ương đầu tư còn hạn chế và chậm triển khai, nhất là hạ tầng giao thông cả trên đường bộ, đường sắt (đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Thủ Dầu Một – Chơn Thành; đường Vành đai 3, 4 Thành phố Hồ Chí Minh; tuyến đường sắt Dĩ An – Lộc Ninh)…

Hệ thống pháp luật hiện hành liên quan đến đầu tư công cũng như đầu tư tư nhân và hoạt động sản xuất kinh doanh còn nhiều vướng mắc, chồng chéo và chậm được sửa đổi. Các chính sách kinh tế, đặc biệt là chính sách thuế, tín dụng, xuất, nhập khẩu… chưa thật sự thông thoáng để tạo môi trường đầu tư và cạnh tranh thuận lợi, chưa tạo được động lực cho việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất – kinh doanh.

Giải pháp phát triển bền vững

Qua quá trình phát triển, Bình Dương bước đầu đã tích lũy được một nền tảng hạ tầng kỹ thuật giao thông, đô thị tương đối đồng bộ, thể hiện qua việc Bình Dương sớm hoàn thiện các phân đoạn chính thuộc tuyến đường Vành đai 3 và một số đoạn thuộc Vành đai 4 đi qua tỉnh, tích hợp trực tiếp vào các tuyến đường trục chính nội tỉnh như Mỹ Phước – Tân Vạn – Bàu Bàng kết nối về phía cảng biển, sân bay quốc tế.

Điều đặc biệt là những tuyến đường này được hoàn thành thông qua quá trình huy động nguồn lực, thu hút đầu tư phát triển hạ tầng công nghiệp của các doanh nghiệp đầu tàu của tỉnh, được hoàn thiện từ nguồn vốn doanh nghiệp, góp phần rất hiệu quả trong chia sẻ gánh nặng về ngân sách.

Nghị quyết số 24 đặt ra nhiệm vụ, giải pháp hoàn thiện kết cấu hạ tầng, đô thị cần thiết phải “hình thành vành đai công nghiệp, đô thị, dịch vụ, logistics dọc hành lang Vành đai 3, Vành đai 4 và các tuyến cao tốc của vùng”.  Vì vậy, trong quá trình xây dựng quy hoạch tích hợp, Bình Dương đã quy hoạch các khu vực phát triển đô thị, khu vực phát triển công nghiệp dọc các tuyến vành đai – cao tốc này. Điều đó sẽ tạo ra một không gian phát triển mới với nhiều dư địa để thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế, di dời các doanh nghiệp, các khu công nghiệp trong đô thị không còn phù hợp quy hoạch, đồng thời tạo nguồn thu lớn từ quỹ đất để tái đầu tư phát triển.

Để sớm hoàn thiện mục tiêu như Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra, Bình Dương kiến nghị Trung ương sớm hoàn thành quy hoạch vùng làm cơ sở triển khai đầu tư hoàn thiện hạ tầng kinh tế – xã hội vùng, nhất là hạ tầng giao thông kết nối; có các chính sách để các địa phương phối hợp trong công tác đào tạo, thu hút và cung ứng lao động.

Hạ tầng giao thông được Bình Dương đầu tư đồng bộ và hiện đại dễ dàng kết nối với các tuyến giao thông huyết mạch của vùng Đông Nam bộ.

Bình Dương đề nghị trung ương xem xét cơ chế thúc đẩy, phân bổ nguồn lực đầu tư phù hợp với điều kiện từng địa phương trong vùng kinh tế trọng điểm. Cần có cơ chế đặc thù cho vùng trong điều tiết ngân sách cũng như quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa cho các tỉnh trong vùng nói chung và Bình Dương nói riêng, đặc biệt là hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực…

Bên cạnh đó, Bình Dương cũng kiến nghị Trung ương xem xét, phân bổ nguồn lực biên chế phù hợp, tương xứng với quy mô, tiềm năng phát triển của tỉnh để đáp ứng các nhu cầu phát triển hiện tại của địa phương.

Trước mắt, Bình Dương mong muốn sớm sửa đổi các Luật liên quan đến đầu tư công cũng như hoạt động đầu tư sản xuất kinh doanh như: Luật Đầu tư công, Luật Đất đai (giá trị đền bù, nguồn gốc đất…), Luật Ngân sách Nhà nước (phân cấp nhiệm vụ chi giữa các cấp), Luật Xây dựng (phân cấp cơ quan thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế cơ sở…) theo nguyên tắc đảm bảo hệ thống pháp luật đồng bộ, rõ ràng để tạo thuận lợi cho việc đẩy nhanh quá trình đưa vốn đầu tư vào nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng chung của quốc gia.

Lãnh đạo tỉnh Bình Dương tin tưởng với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, cùng với những tiềm năng sẵn có của vùng, vùng Đông Nam bộ sẽ là vùng phát triển năng động, có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, tiếp tục đóng góp sự phát triển chung của cả nước.