Thu gom, xử lý bao thuốc BVTV sau sử dụng, tác nhân gây ô nhiễm môi trường sinh thái

Nằm trong top các quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới cùng với diện tích sản xuất nông nghiệp lớn, ước tính mỗi năm Việt Nam phát sinh hàng trăm tấn bao gói thuốc bảo vệ thực vật các loại và còn tồn dư lượng hóa chất sau sử dụng. Việc thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV không chỉ có ý nghĩa về mặt môi trường, mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe người nông dân cùng cộng đồng dân cư tại các vùng nông nghiệp, góp phần bảo vệ chất lượng nguồn nước, hạn chế ô nhiễm đất, không khí và tiến tới sản xuất nông sản đạt tiêu chuẩn an toàn cao hơn.

Hiện nay, không ít nông dân sau khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) chưa tuân thủ tốt nguyên tắc an toàn đối với việc xử lý các bao gói, chai lọ chứa thuốc BVTV. Vì vậy, trong thời gian tới, cơ quan chuyên môn sẽ đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người sử dụng thuốc BVTV và xây dựng thêm các bể chứa để thu gom bao thuốc BVTV.

Quá ít bể chứa

Ông Trần Thiện Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Khánh Hòa cho biết, hiện nay, diện tích gieo trồng trên địa bàn tỉnh khoảng 100.000ha. Để phòng trừ sinh vật gây hại, bảo vệ cây trồng, người dân đã sử dụng thuốc BVTV. Qua thống kê, mỗi năm, lượng thuốc BVTV được người dân sử dụng trên địa bàn tỉnh khoảng 300-350 tấn, lượng bao thuốc BVTV chiếm khoảng 10%, tương đương mỗi năm có 30-35 tấn bao thuốc BVTV đã qua sử dụng được thải ra môi trường. Với diện tích gieo trồng và lượng bao thuốc BVTV như vậy, theo quy định hiện nay, tại các cánh đồng, vườn cây, nương rẫy trên địa bàn tỉnh cần khoảng 20.000 bể chứa để thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay, toàn tỉnh mới chỉ lắp đặt được 110 bể chứa, đây là con số rất thấp so với nhu cầu thực tế.

Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, cùng với nguyên nhân có quá ít bể chứa, không ít người dân vẫn chưa nhận thức được hết ý nghĩa của việc thu gom bao thuốc BVTV qua sử dụng. Do đó, vẫn còn tình trạng một số người dân sau khi phun, rải thuốc BVTV đã vứt bừa bãi bao gói, chai lọ thuốc trên đồng ruộng hoặc những nơi tiện tay, không bỏ vào đúng nơi theo quy định. Với lượng thuốc BVTV còn lại trong bao bì, chai lọ sau sử dụng, do không được súc rửa hết trước khi vứt bỏ nên gây ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Trước thực trạng trên, ngày 30-8, UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành Kế hoạch nhân rộng mô hình hướng dẫn, tuyên truyền sử dụng thuốc BVTV an toàn và thu gom bao thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022-2025. Theo đó, kế hoạch tập trung các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân trong việc sử dụng thuốc BVTV và tác hại của việc thải bỏ bao thuốc BVTV sau sử dụng trên đồng ruộng và những tác động tiêu cực ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe cộng đồng.

Cụ thể, giai đoạn 2022-2025, sẽ xây dựng và lắp đặt 810 bể chứa trên các cánh đồng, mỗi bể có dung tích 1m3 bằng vật liệu xi măng, cát, có đáy và nắp đậy, đảm bảo không thấm nước, bên ngoài bể chứa có ghi dòng chữ “Bể chứa bao thuốc BVTV sau sử dụng” và biểu tượng cảnh báo nguy hiểm theo quy định. Trong đó, năm 2022 xây dựng 60 bể, từ năm 2023 đến 2025 mỗi năm xây dựng 250 bể.

Cùng với đó, cơ quan chuyên môn sẽ đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nông dân tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” trong sử dụng thuốc BVTV. Đó là: Đúng thuốc, đúng lúc, đúng cách và đúng nồng độ liều lượng. 4.500 người sẽ được tập huấn hướng dẫn thu gom và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng; 47 pano, 4.500 tờ rơi và 4.500 sổ tay tuyên truyền tập trung vào các nội dung nhằm nâng cao nhận thức cho mọi người về các nguy cơ do hóa chất BVTV, bao thuốc BVTV sau sử dụng gây ra đối với sức khỏe con người và môi trường sinh thái.

Theo kế hoạch được duyệt, ngân sách tỉnh dành hơn 5 tỷ đồng để triển khai, trong đó có hơn 3 tỷ đồng dành để xây các bể chứa. Ông Trần Thiện Hùng cho biết, kế hoạch này sẽ góp phần quan trọng để nâng cao nhận thức của người dân trong sản xuất, hiệu quả quản lý, thu gom, vận chuyển và xử lý lượng bao thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn tỉnh; tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp an toàn bền vững, cải thiện môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng; góp phần xây dựng và thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới và văn minh đô thị./.