Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị: Cần làm rõ vai trò của hệ thống, mạng lưới đô thị, nông thôn

(Xây dựng) – Ngày 14/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã đóng góp ý kiến nhằm làm rõ một số nội dung.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Quy hoạch tổng thể quốc gia phải chỉ ra tiềm năng, lợi thế và giải pháp phát huy tối đa các nguồn lực.

Quy hoạch phải chỉ ra tiềm năng, lợi thế và giải pháp phát huy các nguồn lực

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh công tác quy hoạch có ý nghĩa rất quan trọng với sự phát triển của đất nước. Đây là lần đầu tiên Việt Nam triển khai xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia theo Luật Quy hoạch trên cơ sở bám sát để cụ thể hóa đường lối Đại hội XIII của Đảng, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), các Nghị quyết của Trung ương, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm và chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm, hướng tới các mục tiêu phát triển đất nước tới năm 2025, 2030 và 2045.

Thủ tướng chỉ đạo: Quy hoạch tổng thể quốc gia phải tuân thủ các quy định của pháp luật, bảo đảm chất lượng, khả thi, phù hợp với tình hình đất nước và có tư duy đổi mới cùng tầm nhìn chiến lược.

Thủ tướng đã nhấn mạnh quan điểm: Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới và sức mạnh bắt nguồn từ lòng dân. Do đó, quy hoạch phải chỉ ra được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội và lợi thế cạnh tranh, từ đó có giải pháp phù hợp để phát huy tối đa các nguồn lực. Trong đó, nội lực (con người, thiên nhiên, truyền thống văn hóa – lịch sử) là cơ bản, chiến lược, quyết định và lâu dài. Ngoại lực (vốn, công nghệ, quản lý, đào tạo nhân lực…) sẽ mang tính đột phá và quan trọng.

Thủ tướng khẳng định: Việt Nam luôn coi nguồn nhân lực là yếu tố có tính chất quyết định. Xuyên suốt quá trình này là phát huy tối đa phẩm chất, trí tuệ và năng lực của con người Việt Nam cho sự phát triển.

Thủ tướng cũng yêu cầu Hội đồng thẩm định phải coi trọng tính khả thi của quy hoạch; xem xét các hành lang phát triển, vùng động lực, cực tăng trưởng xem đã xác định đúng chưa?

Thủ tướng nhận định: Việc xây dựng Quy hoạch đã quan trọng, nhưng công tác thẩm định còn quan trọng hơn. Đây là một công việc khó khăn, có quy mô rộng, phức tạp, nhạy cảm và lần đầu tiên triển khai thực hiện, do đó các đơn vị phải đoàn kết, thống nhất, phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể, lắng nghe ý kiến của nhau và quyết định theo đa số với tinh thần trách nhiệm cao nhất để bảo đảm chất lượng và tiến độ công việc.

Hội đồng thẩm định sẽ có vai trò quan trọng để chỉ ra được những vấn đề khả thi để thực hiện, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, mang lại hiệu quả và đạt được các mục tiêu đề ra.

Cần làm rõ vai trò của hệ thống, mạng lưới đô thị, nông thôn

Đóng góp ý kiến tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng cần nghiên cứu làm rõ một số nội dung.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đóng góp ý kiến tại Hội nghị thẩm định.

Đối với nội dung Hợp phần thực trạng và phương hướng phát triển hệ thống đô thị và nông thôn, theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, cần làm rõ thực trạng. Trong đó, cần đánh giá kỹ, rõ hơn về vai trò, đóng góp của mạng lưới đô thị, nông thôn; Đánh giá về chất lượng đô thị, đô thị hóa, tác động của việc mở rộng, phát triển đô thị.

Đánh giá làm rõ vai trò của hệ thống, mạng lưới đô thị, nông thôn đối với việc tổ chức không gian kinh tế – xã hội; phát triển không gian biển; phân vùng và liên kết vùng trong định hướng không gian tổng thể quốc gia hiện nay.

Đặc biệt, cần làm rõ vai trò của các đô thị cấp quốc gia đối với các vùng kinh tế – xã hội, vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực và bổ sung; Làm rõ những vấn đề, yêu cầu đối với công tác quản lý, phát triển hệ thống đô thị, nông thôn trong thời kỳ mới như đô thị thông minh, đô thị xanh, đô thị phát triển bền vững…

Bổ sung nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong phát triển đô thị, nông thôn, đặc biệt là các chỉ tiêu về phát triển vùng đô thị lớn.

Về phương hướng phát triển hệ thống đô thị và nông thôn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng đề nghị: Quan điểm, mục tiêu phát triển cần bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp tại Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/1/2022 của Bộ Chính trị, các Nghị quyết về cơ chế chính sách đặc thù của các địa phương và các định hướng phát triển các ngành, lĩnh vực có liên quan đã được cấp có thẩm quyền ban hành.

Phương hướng phát triển hệ thống đô thị, nông thôn và mối liên kết đô thị – nông thôn cần làm rõ nội dung tổ chức phân bố dân cư trong cấu trúc đô thị quốc gia được lựa chọn; nghiên cứu đánh giá tác động của xu hướng di dân ngày càng cao đến các vùng đô thị lớn.

Định hướng phát triển hệ thống đô thị cần gắn với các vùng kinh tế – xã hội, vùng kinh tế trọng điểm, vùng động lực và vùng đô thị lớn (vùng đô thị Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh); Định hướng quy hoạch, phát triển đô thị và quản lý đối với các loại hình đô thị mới như thông minh, xanh, ứng phó biến đổi khí hậu…

Bộ trưởng Bộ Xây dựng đồng thời đề nghị làm rõ vai trò, mối quan hệ, phạm vi ranh giới giữa vùng đô thị lớn đối với các vùng kinh tế trọng điểm và vùng động lực được đề xuất tại Quy hoạch tổng thể quốc gia; giữa hệ thống các đô thị trọng điểm, cực tăng trưởng gắn với không gian của 08 hành lang kinh tế Đông – Tây, hành lang kinh tế Bắc – Nam (là các tuyến giao thông đường bộ cao tốc, đường sắt, kết nối các cảng biển, cảng hàng không quốc tế, cửa khẩu quốc tế, đầu mối giao thương lớn). Bổ sung nội dung phương hướng phát triển đối với hệ thống đô thị ven biển và hải đảo.

Đề xuất rõ phương hướng, giải pháp phát triển hệ thống đô thị, nông thôn quốc gia và xác định rõ các tiêu chí để xác định các chương trình, dự án phát triển đô thị, nông thôn quan trọng; phát triển nhà ở, hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị cần được ưu tiên triển khai thực hiện.

Xác định cụ thể các nội dung, các chỉ tiêu cần quản lý theo quy hoạch tổng thể quốc gia; các chỉ tiêu cần khảo sát, quản lý theo quy hoạch ngành quốc gia. Các vấn đề, nội dung cụ thể sẽ được thể hiện rõ hơn trong quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị và các đại biểu trao đổi bên lề Hội nghị thẩm định.

Đối với nội dung Hợp phần thực trạng và phương hướng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm vật liệu xây dựng, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng phần hiện trạng cần đánh giá kỹ hiện trạng các quy hoạch đã thực hiện, nêu mặt được, mặt còn hạn chế trong quá trình thực hiện, làm căn cứ đề xuất định hướng vào báo cáo quy hoạch tổng thể quốc gia.

Rà soát nội dung số liệu để thống nhất với số liệu đã thực hiện lập Quy hoạch thăm dò, khai thác chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm VLXD thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang thực hiện; cần có số liệu tổng hợp các loại khoáng sản chính đã thăm dò khai thác trên phạm vi toàn quốc.

Về phần định hướng, Bộ trưởng cho rằng: Hoạt động khoáng sản nói chung và khoáng sản làm vật liệu xây dựng nói riêng là một ngành kinh tế quan trọng đáp ứng nhu cầu cho quá trình và xây dựng phát triển đất nước, do đó nội dung báo cáo trong Hợp phần để việc sử dụng khoáng sản phục vụ ngành VLXD, đảm bảo hài hòa, gắn với bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên khoáng sản theo tinh thần Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 10/02/2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Chiến lược phát triển VLXD đã phê duyệt.

Hợp phần Quy hoạch khoáng sản làm VLXD trong quy hoạch tổng thể quốc gia phải đảm bảo tính định hướng thống nhất để các quy hoạch cấp thấp hơn thực hiện, đảm bảo không chồng chéo, mâu thuẫn.

Cần đánh giá bổ sung các đánh giá, khuyến khích khai thác khoáng sản để phát triển các loại vật liệu xanh, vật liệu mới, vật liệu nhằm giảm khai thác và sử dụng tài nguyên đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tuần hoàn, tăng cường phát triển vật liệu xây dựng thay thế đáp ứng nhu cầu trên cả nước, đặc biệt các khu vực phía Nam.

Cần rà soát các nội dung trong Hợp phần quy hoạch để tích hợp bổ sung vào hồ sơ quy hoạch tổng thể quốc gia (tại Báo cáo thuyết minh, Nghị quyết của Quốc hội phê duyệt Quy hoạch tổng thể quốc gia) những vấn đề chính yếu; đề xuất các loại khoáng sản chính cần thăm dò khai thác tại các địa bàn trọng điểm trên phạm vi toàn quốc.

Sau cùng, Bộ trưởng cho biết: Những nội dung cụ thể chi tiết sẽ thể hiện rõ trong Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản làm VLXD đang được lập và sẽ trình, phê duyệt vào cuối năm 2022.

Mở ra không gian, cơ hội và động lực phát triển mới cho đất nước

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Quy hoạch tổng thể quốc gia tập trung vào phân bố và tổ chức không gian các hoạt động kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường có tầm quan trọng cấp quốc gia, quốc tế và có tính liên vùng trên phạm vi cả nước.

Quy hoạch sẽ đề xuất định hướng bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của đất nước, mở ra không gian phát triển mới, cơ hội phát triển mới và động lực phát triển mới để đạt mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Quy hoạch sẽ tập trung thực hiện 4 nhiệm vụ trọng tâm. Một là xác định các quan điểm lớn về phát triển quốc gia. Hai là xác định và định hướng phát triển cho các vùng động lực, cực tăng trưởng. Ba là hình thành các trục và hành lang kinh tế. Bốn là hoàn thiện mạng lưới kết cấu hạ tầng.

Quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch tích hợp, tổng hợp, đòi hỏi sự phối hợp liên ngành, liên cấp, có sự tham gia, vào cuộc của các Bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, các chuyên gia, các nhà khoa học trong và ngoài nước.

Toàn cảnh Hội nghị.

Trong quá trình triển khai lập quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với 16 Bộ, ngành xây dựng Báo cáo Định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia (các quan điểm, mục tiêu và định hướng ưu tiên phát triển).

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng tham khảo nhiều kinh nghiệm quốc tế, trong đó có quy hoạch quốc gia của các nước có nhiều điều kiện tương đồng Việt Nam và phát triển với mức độ cao hơn trong khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Indonesia.

Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cũng đã cử chuyên gia hỗ trợ nghiên cứu, góp ý cho các nội dung lớn của Báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia.

Hội đồng thẩm định Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được thành lập theo Quyết định số 965/QĐ-TTg ngày 10/08/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Chủ tịch Hội đồng.