Mối lo từ bất động sản Trung Quốc, vay tiền mua nhà không trả nợ khối tiền khủng

Từng chứng kiến sự bùng nổ sau cuộc cải cách thị trường hồi năm 1998, giờ đây thị trường bất động sản Trung Quốc đối diện nhiều nỗi lo với những diễn biến khó lường khiến cho các nước khác cũng phải thận trọng.

Nỗi lo từ bất động sản

Trong tháng này, lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc gặp thêm khó khăn khi những người mua nhà thất vọng, ngừng thanh toán các khoản vay thế chấp do dự án chưa hoàn thành.

Việc khách vay nợ từ chối trả nợ diễn ra cùng lúc với các nhà phát triển bất động sản đang loay hoay với núi nợ và lo ngại khủng hoảng có thể lan sang phần còn lại của kinh tế Trung Quốc và thế giới.

Khi nguồn tiền với các dự án bất động sản bị siết, dự án khó hoàn thành đúng tiến độ, người mua quay sang không chịu trả nợ vay mua nhà vì họ chưa nhận được nhà (Ảnh: Miangtandi)

Bất động sản ở đất nước tỷ dân đã thu được lợi lớn sau khi cơ quan chức năng Trung Quốc cải cách thị trường năm 1998. Điều này dẫn đến sự bùng nổ xây dựng do nhu cầu của tầng lớp trung lưu tăng lên – họ coi bất động sản là tài sản và là biểu tượng của giàu có.

Thị trường bất động sản càng được thúc đẩy do tiếp cận các khoản vay dễ dàng, các ngân hàng sẵn sàng cho vay càng nhiều càng tốt với cả khách hàng mua nhà và các công ty bất động sản.

Theo báo cáo của ANZ Research, các khoản vay thế chấp chiếm gần 20% tổng dư nợ trong toàn bộ hệ thống ngân hàng Trung Quốc. Nhiều công ty bất động sản dựa vào tiền bán nhà cho khách. Tuy nhiên, không phải dự án nào cũng hoàn thành đúng tiến độ. Số lượng các căn nhà xây dựng dở dang ở Trung Quốc lên đến 225 triệu m2.

Khi các công ty bất động sản ăn nên làm ra, nhà đất cũng tăng giá theo. Điều đó khiến cho cơ quan chức năng Trung Quốc không khỏi lo lắng, trước đó rủi ro đã hiện hữu khi các công ty địa ốc nợ nần chồng chất.

Năm ngoái, cơ quan chức năng nước này tiến hành siết tín dụng với lĩnh vực bất động sản. Ngân hàng trung ương giới hạn tỷ lệ dư nợ cho vay bất động sản trên tổng tiền cho vay của các ngân hàng để cố gắng hạn chế mối đe dọa của lĩnh vực bất động sản với hệ thống tài chính. Điều này khiến nguồn tiền bị thắt chặt với các công ty bất động sản vốn đang gặp khó khăn trong việc xử lý khoản nợ của họ.

Nỗi lo hiệu ứng domino từ vấn đề bất động sản ở Trung Quốc lan sang các nước khác không phải là không có cơ sở (Ảnh: Forbes)

Công ty bất động sản lớn nhất Trung Quốc là Evergrande chìm trong nợ nần hơn 300 tỷ USD. Ngoài ra, các công ty bất động sản cũng chịu ảnh hưởng do Covid-19, kinh tế bấp bênh khiến nhiều người mua phải cân nhắc lại kế hoạch mua nhà của họ.

Việc Evegrande lâm vào nợ nần đã khiến cho người mua nhà và nhà thầu kéo đến trụ sở chính ở Thâm Quyến của tập đoàn này để phản đối.

Tháng 6 năm nay, người mua lại có hình thức mới để phản đối là từ chối thanh toàn các khoản nợ. Trong vòng 1 tháng, việc từ chối trả nợ đã lan rộng tại hơn 300 dự án bất động sản ở 50 thành phố khắp Trung Quốc.

Tại sao dấy lên mối lo ngại toàn cầu?

Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, có mối liên hệ về thương mại và tài chính toàn cầu. Các nhà phân tích nhận định nếu khủng hoảng trong bất động sản lan sang hệ thống tài chính thì cú sốc sẽ vượt ra ngoài biên giới.

“Nếu các vụ vỡ nợ tăng lên, có thể có những tác động kinh tế và xã hội rộng rãi và nghiêm trọng”, Fitch Ratings cho biết hôm 18/7.

Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (FED) từng cảnh báo hồi tháng 5, trong khi Trung Quốc cố gắng kiềm chế thì một cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản tệ hơn có thể ảnh hưởng hệ thống tài chính của nước này. Cuộc khủng hoảng có thể lan rộng, tác động đến thương mại, Fed cho biết trong báo cáo ổn định tài chính hồi tháng 5/2022.

Trung Quốc cần làm gì?

Các nhà phân tích cho rằng, một gói cứu trợ hoặc quỹ cứu trợ dành cho toàn bộ lĩnh vực bất động sản ở Trung Quốc khó có thể thực hiện ngay cả khi nhiều khách hàng từ chối trả nợ vay mua nhà tăng lên. Bởi vì, điều đó có nghĩa là Chính phủ Trung Quốc đang thừa nhận quy mô của cuộc khủng hoảng.

Một gói cứu trợ có thể khuyến khích các công ty bất động sản và người mua tiếp tục vay nợ vì họ nhìn thấy chính phủ và các ngân hàng phải chịu trách nhiệm.

Nhưng áp lực đã và đang gia tăng lên các ngân hàng Trung Quốc. Để giúp xoa dịu tình hình, cơ quan quản lý ngân hàng của Trung Quốc cho biết sẽ giúp các dự án được hoàn thành và các căn nhà được giao cho người mua.

Giải pháp này chưa có ở cấp toàn quốc song một số hành động đã xuất hiện ở cấp địa phương như tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Ở tỉnh này đã có quỹ cứu trợ được thành lập với sự hợp tác của một công ty bất động sản nhà nước để giải tỏa vốn cho các dự án.

Dưới góc độ chuyên gia, ông Chen Shujin, làm việc tại Jefferies Hong Kong cho biết, chính quyền địa phương, công ty bất động sản và chủ nhà cũng có thể thương lượng việc miễn lãi và tạm dừng trả nợ trong một thời gian nhất định tùy từng trường hợp.