Tài chính đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư

Tài chính đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế Quốc hội nêu rõ dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần rõ ràng, chính sách tài chính về đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Sửa đổi cơ bản các nội dung thu hồi đất

Sáng 09/6, tại hội trường kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh trình bày Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý nội dung dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật. Sau đó, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở tổ về dự thảo Luật này.

Tài chính đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư
Các ĐBQH tại hội trường.

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh cho biết, dự thảo Luật sau khi hoàn thiện có bố cục gồm 16 Chương, 263 Điều, trong đó tăng 5 mục (mục 3 Chương IV, mục 1 Chương VII; mục 1, 2, 3 Chương XVI), bổ sung mới 40 Điều, bỏ 13 Điều so với dự thảo lấy ý kiến Nhân dân.

Một số nội dung lớn trong dự thảo Luật đã được cơ quan soạn thảo chỉnh lý liên quan đến việc thu hồi, trưng dụng đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư…

Theo đó, dự thảo Luật đã sửa đổi toàn bộ nội dung của Điều 79 theo hướng Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng KTXH theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa.

Quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất đối với các loại công trình công cộng từng lĩnh vực, thu hồi đất để xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp và một số trường hợp thật cần thiết khác.

Đồng thời, rà soát làm rõ hơn các trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh tại Điều 78, các trường hợp thu hồi đất do vi phạm để phù hợp với quy định của pháp luật có liên quan như Luật đầu tư, các Luật về thuế; làm rõ hành vi của cơ quan quản lý hoặc của người vi phạm tại Điều 81; quy định rõ, việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành bố trí tái định cư.

Tài chính đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư
Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh trình bày Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý nội dung dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng cho biết, dự thảo Luật đã làm rõ nguyên tắc định giá đất, giá đất thị trường, căn cứ định giá đất, thông tin đầu vào để xác định giá đất, các phương pháp định giá đất. Bổ sung quy định về tư vấn thẩm định giá đất.

Theo đó, việc định giá đất bảo đảm các nguyên tắc: phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường; tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất; bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch; bảo đảm tính độc lập trong các khâu xác định giá đất, thẩm định giá đất, quyết định giá đất.

Thông tin đầu vào để xác định giá đất theo các phương pháp phải đảm bảo: giá đất được ghi trong hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đã được công chứng, chứng thực; giá đất trúng đấu giá quyền sử dụng đất mà không chịu tác động của các yếu tố gây tăng hoặc giảm giá đột biến, giao dịch có quan hệ huyết thống hoặc có những ưu đãi khác được ghi nhận trong cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai; đối với trường hợp chưa có thông tin giá đất trong cơ sở dữ liệu đất đai thì thu thập thông tin giá đất qua điều tra, khảo sát, thông tin về doanh thu, chi phí, thu nhập từ việc sử dụng đất theo thị trường.

Đồng thời, tiếp tục quy định bảng giá đất được ban hành hằng năm để đảm bảo giá đất phù hợp với nguyên tắc thị trường…

Chỉ thu hồi đất khi gắn với dự án cụ thể, thật cần thiết

Báo cáo thẩm tra tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, đối với một số nội dung lớn của dự thảo Luật, liên quan tới nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đề nghị hoàn thiện khoản 9 Điều 60 theo hướng “các quy hoạch sử dụng đất có thể lập đồng thời; quy hoạch sử dụng đất cấp cao hơn phải được phê duyệt, quyết định trước quy hoạch cấp thấp hơn”.

Để tránh xảy ra tình trạng quy hoạch cấp trên hoàn thành chậm, ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành quy hoạch cấp dưới, Chính phủ cần có các giải pháp chỉ đạo điều hành theo lộ trình phù hợp ngay trong bước lập quy hoạch để tránh lặp lại vướng mắc trên.

Tài chính đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Về thu hồi đất để phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng, Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát quy định tại điểm e và điểm g khoản 3 Điều 79, không quy định theo cách dẫn chiếu sang quy định tại các điều, khoản khác, mà quy định cụ thể, rõ ràng ngay tại Điều 79.

Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát các quy định tại các điểm, khoản khác của Điều 79, bảo đảm đầy đủ, rõ ràng. Việc thu hồi đất trong các trường hợp này chỉ được thực hiện khi gắn với dự án cụ thể.

Đồng thời, đề nghị rà soát Điều 80 về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng bảo đảm tuân thủ quy định tại khoản 3 Điều 54 Hiến pháp năm 2013, không chỉ yêu cầu xác định các trường hợp thu hồi phải được quy định trong Luật mà còn yêu cầu các trường hợp đó phải là trường hợp “thật cần thiết”.

Về Cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, dự thảo Luật tiếp cận theo hướng quy định mở rộng thời hạn về thời điểm sử dụng đất để xem xét cấp Giấy chứng nhận cho người sử dụng đất. Tuy nhiên, chưa thể hiện rõ việc cấp giấy gắn với điều kiện không vi phạm pháp luật đất đai. Đề nghị tiếp tục rà soát kỹ lưỡng, tránh tình trạng có thể bị lợi dụng để hợp thức hóa các sai phạm trong việc sử dụng đất; xem xét và làm rõ sự cần thiết đây chỉ là quy định giải quyết trường hợp cá biệt hay là quy định chung của Luật.

Đối với quy định về nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất, quy định như dự thảo Luật về “phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường” chưa thực sự rõ ràng, chưa bảo đảm thể chế đầy đủ, toàn diện theo yêu cầu của Nghị quyết số 18-NQ/TW về phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai, chính sách tài chính về đất đai phải bảo đảm hài hoà lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Đề nghị cơ quan soạn thảo phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu chỉnh sửa để có quy định bảo đảm tính khả thi, bổ sung nguyên tắc định giá đất bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và nhà đầu tư, phù hợp với Nghị quyết số 18-NQ/TW.

Tài chính đất đai phải bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư
Các ĐBQH tại hội trường.

Về bảng giá đất, đề nghị nghiên cứu để có lộ trình thích hợp và có phương án quy định linh hoạt hơn trong trường hợp đến thời hạn ngày 01/01/2026 vẫn chưa hoàn thành được việc xây dựng Bảng giá đất hằng năm. Lưu ý quy trình điều chỉnh, sửa đổi cần quy định phù hợp để bảo đảm tính khả thi; nghiên cứu quy định rõ về nội hàm của việc xây dựng bảng giá đất theo vị trí để phân biệt với giá đất cụ thể và cách xác định “vùng giá trị”, “thửa đất chuẩn”.

Ngoài ra, đề nghị xem xét thành phần Hội đồng thẩm định bảng giá đất và Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể theo hướng nâng cao tính chuyên môn và bảo đảm tính độc lập giữa cơ quan định giá, cơ quan thẩm định giá và cơ quan quyết định giá đất. Quy định tách bạch về thẩm quyền quyết định; làm rõ căn cứ, tiêu chí và trách nhiệm của 02 Hội đồng này; quan hệ giữa thẩm quyền của 02 Hội đồng này với thẩm quyền quyết định giá đất của Ủy ban nhân dân và tổ chức tư vấn, định giá đất.

Cân nhắc kỹ lưỡng việc bỏ quy định về đất sử dụng cho khu kinh tế, do chế định đất sử dụng cho khu kinh tế đã được quy định và thực hiện trong suốt thời gian dài, được thể hiện trong chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia được Quốc hội thông qua và đã được Thủ tướng Chính phủ phân bổ về các địa phương để thực hiện.

Nguồn: Báo Môi Trường và Đô Thị

Bạn cũng có thể thích