Hàng loạt sai phạm tại dự án khu nhà ở dành cho người có thu nhập thấp do Công ty STO làm chủ đầu tư
Dự án khu nhà ở dành cho người có thu nhập thấp tại Khu đô thị mới Điện Nam – Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam được phê duyệt đầu tư xây dựng năm 2010, chia làm 3 giai đoạn. Dự án có tổng diện tích hơn 12ha, quy mô đầu tư gồm hệ thống cơ sở hạ tầng, công trình công cộng, công trình dịch vụ và hơn 3.600 căn hộ đầy đủ tiện nghi sinh hoạt, với tổng vốn hơn 700 tỷ đồng. Dự án do Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư nông nghiệp nông thôn và dịch vụ thể thao du lịch STO (sau đây gọi tắt là Công ty STO) làm chủ đầu tư. Dự kiến được hoàn thành vào tháng 8/2018 thế nhưng đến nay dự án vẫn còn dở dang, thậm chí là bừa bộn, gây mất mỹ quan. Dự án có khoảng 300 lô đất nền và 6 block chung cư nhưng mới chỉ xây dựng thô 2 chung cư, một chung cư đang bỏ hoang, các khung sắt phơi nắng trong thời gian lâu đã hoen gỉ. Các con đường dẫn vào dự án chưa được thảm nhựa, hệ thống nước, điện, cây cối vẫn chưa được đấu nối. Hiện tại trên đất dự án rộng hàng chục hecta này, cỏ dại mọc um tùm, nhiều vật liệu xây dựng bị bỏ ngổn ngang.
Đường vào dự án nhà ở dành cho người thu nhập thấp chưa được trải thảm nhựa. Ảnh minh họa
Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã chỉ ra công tác quản lý dự án của chủ đầu tư bộc lộ nhiều yếu kém về năng lực tài chính và quản lý dự án, dẫn đến dự án kéo dài nhiều năm nhưng đến nay chưa hoàn thành. Các hạng mục của dự án vẫn còn dở dang và đang có dấu hiệu hư hỏng, xuống cấp. Bên cạnh đó việc chưa thi công hoàn thiện dự án nhưng chủ đầu tư đã thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất (thông qua hợp đồng góp vốn) cho một số hộ dân để xây dựng nhà ở, dẫn đến điều kiện để sinh sống còn thiếu; chưa có điện, nước sạch sinh hoạt. Theo Thanh tra tỉnh Quảng Nam, chủ đầu tư là Công ty STO có dấu hiệu lừa đảo người dân mua đất của dự án, lừa đảo các doanh nghiệp đầu tư vào dự án. Thanh tra tỉnh Quảng Nam cho rằng dự án đã quá hạn 50 tháng, so với tiến độ tại giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (tháng 8/2018).
Block chung cư xây dựng thô rồi bỏ hoang. Ảnh minh họa
Đến nay, dự án vẫn chưa được triển khai hoàn thiện các phần việc giai đoạn 2 theo yêu cầu tại kết luận thanh tra của Chánh Thanh tra tỉnh và chỉ đạo xử lý kết luận thanh tra của Chủ tịch tỉnh Quảng Nam từ năm 2019. Thanh tra tỉnh Quảng Nam cũng nêu, đối với quy hoạch chi tiết 1/500, Công ty STO không thực hiện thiết kế điều chỉnh bản vẽ tổng mặt bằng của dự án để thi công sau khi có điều chỉnh. Công ty tiếp tục cho thi công 2 khu chung cư khi không có cơ sở để thi công như không có bản vẽ tổng mặt bằng của dự án. Tại khu đất N-01 và N-02, quy hoạch đất xây dựng chung cư có thi công 2 đường giao thông và 2 mương thoát nước thải không có trong bản đồ quy hoạch 1/500 được phê duyệt.
Hiện trạng nhếch nhác bên trong công trình chung cư xây dựng dang dở. Ảnh minh họa
Về giấy phép xây dựng, theo Thanh tra tỉnh Quảng Nam, nội dung cấp phép không còn phù hợp, hết hiệu lực. Cụ thể, giấy phép xây dựng (GPXD) có diện tích đất ở chung cư là hơn 68 nghìn m2. Tuy nhiên ngày 16/1/2015, UBND tỉnh Quảng Nam đã phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/500 có diện tích đất ở chung cư còn lại hơn 24 nghìn m2. Hiện nay GPXD không còn giá trị pháp lý, Công ty STO chưa lập thủ tục xin cấp GPXD lại theo quy hoạch điều chỉnh mới. Tuy nhiên, Công ty STO vẫn tiến hành xây dựng trái phép 2 khu chung cư A2 và A4 thuộc giai đoạn 3. Ngoài ra, qua thanh tra cho thấy, Công ty STO không bỏ tiền ra để đầu tư vào dự án, toàn bộ tiền huy động vốn (từ việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất) của Công ty STO hầu như không dùng vào mục đích thực hiện dự án. Toàn bộ việc đầu tư cơ sở hạ tầng và các khu chung cư dành cho người thu nhập thấp là do các Công ty Phú Gia Thịnh và Công ty Lam Sơn bỏ vốn ra để đầu tư xây dựng.
Công trình Khu chung cư đã thi công đổ sàn xong rồi bỏ hoang. Ảnh minh họa
Ông Trần Chiến Thắng (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty STO) đã có những hành vi vi phạm pháp luật và vi phạm các quy định của Nhà nước trong quá trình thực hiện dự án, có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản của các tổ chức và cá nhân, gây mất an ninh trật tự và an toàn xã hội. Ngoài ra, Ban Quản lý Đô thị mới Điện Nam – Điện Ngọc cấp GPXD không đúng, thiếu trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra quá trình triển khai dự án, quản lý, kiểm tra việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Sở TN&MT chưa làm hết trách nhiệm trong việc phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực xây dựng khi Công ty STO cố ý xây dựng trái phép 2 block thuộc giai đoạn 3 của dự án chưa được UBND tỉnh cho phép, vi phạm quy định của Nhà nước trong việc huy động vốn thông qua các thỏa thuận góp vốn, hợp đồng góp vốn”, trích kết luận thanh tra.
Trách nhiệm của người đứng đầu
Thời gian qua, công tác quy hoạch liên quan đến phát triển NƠXH đã nảy sinh nhiều bất cập, tiêu cực. Hầu hết các địa phương đều bố trí những khu đất có vị trí đẹp, gần trung tâm dành cho dự án nhà ở thương mại, hạng sang, siêu sang, đẩy dự án NƠXH ra xa trung tâm. Đây là điều trái ngược hoàn toàn so với các nước phát triển (nơi các dự án dành cho người giàu phải ra ngoài khu vực trung tâm), dẫn đến việc nhiều dự án NƠXH xây dựng lên nhưng không bán được hàng do thiếu hạ tầng tiện ích, kéo theo tình trạng thiếu nguồn cung. Bên cạnh đó, những dự án NƠXH được bố trí gần với trung tâm lại có quy mô nhỏ lẻ nên xảy ra việc giành giật mua nhà. Không ít dự án mặc dù quá trình xin chấp thuận chủ trương đầu tư là NƠXH nhưng sau đó chủ đầu tư lại tìm cách chuyển đổi thành nhà ở thương mại nhằm mục đích nâng cao lợi nhuận.
Ngoài ra, câu chuyện về quỹ đất 20% trong dự án nhà ở thương mại dành cho NƠXH cũng không được thực hiện nghiêm túc, bởi cơ chế cho phép nộp tiền mặt để chuyển đổi… Vấn đề này được lý giải rằng không thể để người nghèo sống cùng với người giàu vì không đủ tiềm lực tài chính chi trả dịch vụ. “Tôi cho rằng cần phải xây dựng mô hình mang tính hiệu quả hơn, nếu cứ quan điểm như thế sẽ thành phân biệt giai cấp. Ví dụ ở Thụy Điển, họ lấy mục tiêu để người nghèo ở với người giàu, để người nghèo có mục tiêu phấn đấu vươn lên và chính người nghèo cung cấp nguồn lực cho người giàu nên đã bố trí số lượng căn hộ tiêu chuẩn, đan xen vào trong từng tầng của dự án nhà ở thương mại dành cho người thu nhập thấp với các ưu đãi, hỗ trợ riêng của Nhà nước sẽ giúp giảm dần khoảng cách và để người nghèo có động lực vươn lên” – Chánh Văn phòng Hội KTS Việt Nam, KTS Phạm Thanh Tùng phân tích.
Còn theo chuyên gia về quy hoạch đô thị, KTS Trần Tuấn Anh, chính sách phát triển NƠXH đã được Nhà nước ban hành đầy đủ nhưng từ những sai phạm qua công tác thanh tra đối với các địa phương liên quan đến công tác phát triển NƠXH có thể thấy rằng vấn đề đang nằm ở khâu thực thi. “Vì vậy, người đứng đầu mỗi địa phương phải coi đây là nhiệm vụ chính trị của cá nhân mình trong công tác chỉ đạo lập, bổ sung, chỉnh sửa, phê duyệt kế hoạch triển khai cụ thể đối với từng dự án NƠXH phục vụ theo nhu cầu của địa phương, từ đó sẽ dần khắc phục được những bất cập liên quan đến công tác quy hoạch phát triển NƠXH. Còn những vấn đề về cơ chế ưu đãi, bố trí nguồn vốn… là trách nhiệm của bộ, ngành liên quan, các bên thống nhất được phương thức thực hiện sẽ tháo gỡ triệt để những khó khăn hiện nay” – KTS Trần Tuấn Anh nhìn nhận.
Khánh Mai (t/h)